Toenemende kritiek op marktpositie platforms als Amazon en bol.com

De Amerikaanse marktwaakhond Federal Trade Commission (FTC) gaat naar alle waarschijnlijkheid een onderzoek starten naar de marktpositie van Amazon. De online-gigant zou te dominant zijn geworden. Het nieuws raakte bekend op een moment dat de Nederlandse retailexpert Cor Molenaar waarschuwde voor de concurrentieverstoring door platforms als Amazon en bol.com

De FTC sloot een deal met het Amerikaanse ministerie van Justitie over een taakverdeling bij het onderzoek naar de dominante marktpositie van enkele techbedrijven. De FTC zou Amazon onder de loep nemen en de ministerie van Justitie (DoJ) zou Google onderzoeken. Deze taakverdeling wijst er volgens de Washington Post op dat een grootschalig onderzoek nakend is.

In de Verenigde Staten groeit kritiek onder meer op Amazon, Google, Facebook en Apple omdat ze te veel macht hebben verkregen en te weinig gereguleerd worden. Amazon, bijvoorbeeld, heeft in de VS met zijn platform – waarop het zowel zijn eigen webwinkel heeft als webwinkels van derden – ongeveer de helft van de online retailmarkt in handen. Daarnaast is het ook in de offline retail aanwezig via Whole Foods en Amazon Go (en plannen voor een uitbreiding in die sector), heeft het een digitale assistent met e-commerce functies en biedt het een hele waaier diensten aan zoals IT-servers, clouddiensten, logistiek, enzovoort.

Ook in Europa

Het nieuws over het nakende onderzoek in de VS valt bijna samen met  een waarschuwing van de Nederlandse retailexpert en bijzonder hoogleraar e-marketing Cor Molenaar. In Het Financieele Dagblad zegt hij te verwachten dat ook de Europese Commissie gaat ingrijpen. “Grote retailplatforms als Amazon en bol.com kunnen een tik op de vingers verwachten van toezichthouders omdat ze een oneerlijk concurrentievoordeel hebben ten opzichte van de andere verkopers op hun platforms”, stelt hij.

Volgens hem gaat het om klantendata. “Uitbaters van online marktplaatsen weten meer van de klanten dan zij delen met andere verkopers. Dat geeft ze een oneerlijk concurrentievoordeel. Zij kunnen hun klanten een beter aanbod doen dan de andere leveranciers”, zegt Molenaar.

Eind vorig jaar raakte bekend dat de Europese Commissie een onderzoek is gestart naar de dubbele rol van Amazon. De Amerikaanse groep is zowel uitbater van een retailplatform, als verkoper op de eigen marktplaats. In die eerste rol verzamelt het bedrijf waardevolle data over bezoekers, die het niet allemaal deelt met andere verkopers.

Voorkeuren kennen geeft marktvoorsprong

Volgens Molenaar geldt dat voor veel meer retailplatforms, zegt hij in Het Financieele Dagblad. “'Bol.com deelt met een andere verkoper wel transactiegegevens, maar niet het voorafgaande keuzeproces. Hierdoor weet bol.com welke voorkeur de klant heeft. Dat geeft ze een voorsprong. Dan krijg je concurrentievervalsing”, stelt hij.

Zijn conclusie is dat dominante marktplaatsen in de gevarenzone komen. “We hebben altijd in een aanbodeconomie gezeten, maar we gaan naar een vraageconomie. Dat wil zeggen dat de klant bepaalt en niet de producent of verkoper. Door de data en interactie van een platform ken je de behoeften van een klant veel beter”.