Non-food retail: op naar een catastrofe of een gezonde s(c)hift(ing)?

Aversie voor e-commerce

Twee weken na de grotendeelse lockdown in ons land, maakten we al een scherpe analyse van de impact van Covid-19 op Non-food retail. Gaandeweg worden onze woorden jammer genoeg meer en meer bevestigd. De aversie van non-food voor e-commerce breekt velen nu zuur op. Jammer dat een crisis noodzakelijk was om het besef te doen groeien dat men niet meer om online heen kan. En dat heeft niets met quarantaines te maken, maar met wijzigend consumentengedrag (Millennials en Gen Z), technologische vooruitgang (WiFi, betalingsmogelijkheden, 4 en 5G…), mobiliteit en dergelijke meer. Snel-snel probeert men nu de online business bij te sturen of op te starten, maar zo eenvoudig is dat, zeker voor bepaalde productcategorieën, niet.

Recente studies van bpost en SafeShops tonen aan dat e-commerce meer dan ooit in de lift zit en een blijvend gegeven wordt in àlle sectoren. Dat was in bepaalde branches al doorgedrongen, maar jammer genoeg bleef men ook daar achter op de buurlanden met jaarlijks groeiende bestedingen van de Belg op buitenlandse websites tot gevolg. “Dankzij” Covid-19 zien we nu een plotse stijging van Belgische bedrijven die willen samenwerken met marktplaatsen zoals bol.com.

Teveel winkels

Een ander gegeven typisch aan retail in België is het overaanbod van winkels, zeker voor een land met beperkte oppervlakte en hoge bevolkingsdichtheid. De jaarlijkse cijfers van Locatus tonen aan dat we in België haast evenveel winkels hebben dan bv in Nederland. In vergelijking met oppervlakte en aantal inwoners geeft dat opmerkelijke verschillen: België heeft 1 winkel per 56 inwoners, Nederland 1 per 78. We hebben gemiddeld 6,65 winkels per km², Nederland slechts 5,27 per. Niet verwonderlijk dat de leegstand jaarlijks groeit en we nu al aan meer dan 11% zitten. Er zijn in België gewoon teveel winkelpanden en winkels.

En toen kwam de Covid-19 crisis

De verplichte (soms slechts gedeeltelijke) sluiting van niet essentiële handelszaken kwam niet alleen in horeca, maar ook in Non-food retail hard aan. De verliezen lopen erg hoog op; volgens Comeos tot €3,3 miljard/maand waarvan 17% in Fashion retail, alle (late) online inspanningen ten spijt. Ongeacht de effectieve heropeningsdatum, zal élke branche in non-food zeer moeilijke tijden tegemoet gaan. We kregen al de eerste tekenen van nakende problemen of afslankingen: Hema, e5 mode, Torfs… en dat zijn slechts diegene die er openlijk over durven communiceren. De ongelijke behandeling bij de sluitingen en heropeningen krijgen gegarandeerd nog juridische staartjes.

Het woord “crisis” stamt uit het Oud-Grieks en had verschillende betekenissen: scheiden, schiften, onderscheiden, beslissen, beslechten, richten en oordelen. Een crisis is een kantelpunt waarbij de zwakke plekken worden bloot gelegd en uitvergroot.

Non-food retail post-Corona

Het wordt anders, zoveel is duidelijk.

Er zal worden geschift: zelfstandige retailers die het water al aan de lippen stond, zullen onherroepelijk de deuren sluiten; sommige ketens zullen de kans grijpen om minder rendabele winkels te sluiten. Rendabiliteit of noodzakelijkheid van personeel, ook op de hoofdkantoren, zal nauwgezet bekeken worden en er zullen banen sneuvelen. Beslissingen die tot 15 maart om diverse redenen niet genomen werden, zullen nu niet langer worden uitgesteld. 

Bedrijfsleiders worden gedwongen zich meer dan ooit in vraag te stellen. Voldoet het businessmodel aan de verwachtingen van vandaag? Kan ik nog weigerachtig blijven staan tegenover e-commerce? Is mijn aanbod nog aangepast aan de doelgroep? Zit ik wel op de juiste locaties? Het zijn zeer veel vragen waar men dringend een antwoord moet op vinden, ondersteund door specialisten ter zake. Oordeelkundige beslissingen zijn een must om de juiste richting te kiezen.

Ontluikende trends zullen anderzijds door de accelerator sneller openbloeien. Denk aan het stijgend succes van proximity, stadswinkels en uiteraard omnichannel retail. Of contactloos betalen en kassaloos winkelen.

Concreet, vraagt u? Uiteraard zal het aantal winkels algemeen gezien verder dalen en het valt te verwachten dat het gemiddeld een double digit daling wordt.

Sectoren in non-food retail die het erg zwaar te verduren krijgen zijn zeker Fashion en Interior, die compleet de e-commerce trein hebben gemist. Interieurzaken hebben bovendien het nadeel veelal buiten de winkelcentra te liggen. Millennials die steeds meer in de nabijheid shoppen – nog versterkt door de Corona-maatregelen – of zelfs geen wagen meer hebben; het uitstel van de soldenperiode en onzekerheid bij consumenten zullen de spreekwoordelijke druppels zijn die bepaalde retailers de das omdoen. Die uitgestelde solden zijn, hoewel op vraag van, geen zegen voor de fashion retailers. Consumenten zullen nog sneller geneigd zijn om bij buitenlandse webshops nu al met kortingen hun zomerkleerkast aan te vullen. We zien het eerdergenoemde e5 mode of ook Brantano hier het slachtoffer van worden. Algemeen zal het middensegment nog meer onder druk komen te staan.

Garden retail heeft een groot deel van het belangrijkste tuinseizoen gemist. Dit zal zeker de recent gestarte consolidatiegolf versnellen.

Wat elektro betreft, geeft het afgelasten of uitstellen van grote sportevenementen zoals de Olympische Spelen, de Tour de France… een extra druk op de omzetten zelfs als de winkels terug normaal geopend zijn. Naast vele zelfstandigen, zullen ook groeperingen of ketens die het al moeilijk hadden, vermoedelijk de dans niet ontspringen. In de eerste plaats denken we dan aan Euronics (Selexion). Maar zelfs een aantal winkels van Media Markt zullen het moeilijk krijgen, niet in het minst deze in de Makro vestigingen.

Covid-19 kan om veel van de genoemde redenen ook de doodsteek zijn voor dat noodlijdende Makro België. Aangezien de Metro Group al besloten heeft om zich zelfs in het thuisland uitsluitend terug te plooien op de groothandelsactiviteiten, kan men alleen maar vrezen dat men niet voor de zoveelste keer geld zal pompen in een uitzichtloze poging Makro België te redden.

Opportuniteiten

Het Chinese woord voor crisis is samengesteld uit de woorden gevaar en opportuniteit en dat is de samenvatting van wat er post-Corona zal gebeuren. Heel wat retailers lopen gevaar en zullen sneuvelen, maar dat biedt dan weer opportuniteiten voor anderen. Vooral zij die een soliede financiële situatie hebben, kunnen straks gouden zaken doen. In DIY kijken we dan bijvoorbeeld naar Wommelgem.

Maar het wordt anders, zoveel is zeker.