Michel-Edouard Leclerc en Alain Caparros zijn twee sterke persoonlijkheden uit de Europese retail, met één belangrijk gezamenlijk kenmerk: een scherpe geest. Voor ze met een grote glimlach poseerden voor de foto die de illustratie van hun nieuwe alliantie moet vormen, leken de flamboyante Franse tycoons (zelfs al opereert er één vanuit Duitsland) wel het eeuwenoude spelletje met de bloemblaadjes te spelen: hij houdt van mij, hij houdt niet van mij. Heel leuk, maar je bent nooit zeker van de uitkomst... Het verhaal begon met de oprichting in 2006 van de Europese aankoopalliantie Coopernic, waar zowel Leclerc, REWE, Colruyt, Coop (Zwitserland) als Conad (Italië) deel van uitmaakten. Eind 2013 verlieten de vier laatste het schip, en bleef Leclerc als enige aan boord. Zonder in detail te treden over de klachten die uiteindelijk tot de breuk leidden, kan men stellen dat er een kloof was ontstaan tussen de twee grootste formats van de alliantie: Leclerc (€ 46 miljard omzet) en REWE (€ 51 miljard omzet). Of moeten we zeggen Michel-Edouard Leclerc en Alain Caparros? Zakelijke onenigheid leidt in dat soort omstandigheden immers vaak tot een clash van ego’s. Aangezien beide protagonisten niet meer door één deur konden, leek het onontkoombaar dat het trio Colruyt-Coop-Conad, wiens gezamenlijke omzet met moeite even groot is als die van Leclerc, betrokken zou worden bij de vechtscheiding tussen Leclerc en REWE. Ze kozen uiteindelijk voor de Duitse distributeur, waarmee ze CORE oprichtten.
Het leek er even op dat de rust zou terugkeren met de CORE-alliantie, waarvan de leden dezelfde ideeën deelden en ook op dezelfde manier werkten. Een evenwichtige dialoog bleek echter niet mogelijk tussen zwaargewicht REWE en het blok gevormd door Colruyt, Conad en Coop. De Duitse distributeur wilde eerste viool spelen in CORE, terwijl de drie andere partners naar een evenwichtige relatie streefden. Die tegenstelling zorgde er al snel voor dat REWE richtig uitgang ging.
Coopernic, een alliantie met twee snelheden?
Michel-Edouard Leclerc heeft het in zijn blog over de terugkeer van REWE naar de Coopernic-alliantie, en doet meteen enkele onthullingen. Zo kondigt hij aan dat REWE Group en Leclerc een gemeenschappelijke aankoopcentrale zullen oprichten, buiten Coopernic, alvorens er bijna zijdelings het volgende aan toe te voegen: “In de context van deze alliantie werd beslist dat REWE Group de COOPERNIC-coöperatieve, waar reeds E.Leclerc, Coop Italia et Delhaize bij aangesloten zijn, zal vervoegen. Binnen COOPERNIC, zullen E.Leclerc en REWE Group aan de andere partners alsook aan de leveranciers nog meer kansen geven voor duurzame groei.” Deze formulering zou wel eens een grijns op het gezicht kunnen toveren van de ex-partners van Leclerc en REWE tijdens de eerste versie van Coopernic, waar de verstandhouding met de grote tenoren niet altijd evident was. Eens deze twee verenigd zullen zijn in een gigantische centrale zullen ze misschien inderdaad aan hun meer bescheiden partners ‘kansen voor duurzame groei’ laten, maar waarschijnlijk niet echt veel inspraak. “REWE sluit aan bij Coopernic”, werd overal geblokletterd, ook door ons, zo gauw het nieuws bekend werd. Dit geeft echter niet weer wat er werkelijk gebeurd is: het is wel degelijk tussen Leclerc en REWE dat de belangrijkste alliantie werd gesloten.
Bilaterale akkoorden
Het Coopernic-element lijkt ons nu bijna bijzaak. De groep lijkt opnieuw weinig toekomst te bieden. We refereren in dit verband naar Delhaize, dat in september 2014 deze structuur vervoegde omdat het zich niet meer thuis voelde bij AMS, waar ook Albert Heijn, plots concurrent op de Vlaamse markt, deel van uitmaakte. Stel u voor dat de gesprekken tussen de groepen Delhaize en Ahold die nu gaande zijn goed aflopen, zoals de positieve echo’s die hierover naar buiten komen lijken aan te geven. Wat denkt u zelf dat er dan gaat gebeuren? Dat Delhaize door het venster opnieuw zal binnenkruipen bij AMS, toch?
Zijn we misschien in een deurenkomedie aanbeland, met bedrogen echtgenoten en minnaars in de ingemaakte kast? Daar lijkt het stilaan op, ja. Denk maar eens terug aan Système U, dat verleden jaar eveneens AMS verliet en in januari CORE zou gaan vervoegen. Die deal ging echter niet door, en Système U heeft ondertussen geopteerd voor een rechtstreekse samenwerking met Auchan. De hevige concurrentie die op sommige markten heerst – en dan vooral in Frankrijk – leidt tot steeds meer deals tussen de spelers die daarmee geconfronteerd worden, zelfs als ze belangrijke rivalen zijn op hun eigen terrein. Zo werden er de laatste tijd een aantal aankoopallianties gesloten die enkele jaren geleden nog totaal onwaarschijnlijk leken, zoals tussen Intermarché en Casino, Système U en Auchan, Carrefour en Provera, Auchan en Metro. Leclerc, dat vaak beschouwd wordt als het lelijke eendje van de Franse retail, was de uitzondering. De keten was de enige die geen Frans speelkameraadje had. De wiedergutmachung met REWE, dat ondertussen afstand heeft genomen van het trio Colruyt - Coop – Conad, leidt hier tot een formule die tegenwoordig wel vaker wordt toegepast om het hoofd te bieden aan de nieuwe uitdagingen: een aankoopcentrale met twee groepen aan het roer, eerder dan een grote federatie.
En in België?
Het ziet ernaar uit dat er nog meer belangrijke bilaterale akkoorden op stapel staan. En het is meer dan waarschijnlijk dat dit in 2015, weliswaar op een kleinere schaal, ook in België gaat gebeuren. Het is uiteraard nog te vroeg om al precieze scenario’s te gaan schrijven of te bevestigen, maar er wordt op dit moment heel wat afgepraat tussen de verschillende Belgische retailers. We hebben het al over Colruyt gehad, dat niet staat te springen om REWE te gaan vervangen bij CORE. De retailer is tevreden over de kwaliteit van de relatie met zijn twee partners, en hecht meer belang aan evenwichtige akkoorden met zijn leveranciers dan aan machtsverhoudingen gebaseerd op volume alleen. We hebben het ook over Delhaize gehad, dat zal zien waar het uitkomt eens de uitslag van de transacties met Ahold bekend is. We betwijfelen echter sterk of spelers als Carrefour en Provera België zich zullen beperken tot toekijken vanaf de zijlijn. Het tweede semester van 2015 zou met andere woorden nog wel eens flink wat verrassingen in petto kunnen hebben…