Bruno Colmant is Head of Macro Research bij Degroof Petercam, adviseur, schrijver en co-auteur van talloze werken, waarvan het laatste, Le Prêtre et l'Économiste, zonet verscheen. Hij is net als vorig jaar spreker op de grote gala-avond van The Retail Society. Wij voelden hem al even aan de tand.
Brexit, Trump, Liga Nord en Cinque Stelle, populisme en autoritaire leiders zijn aan de macht... Wat voor impact hebben die politieke ontwikkelingen op de economie?
De onevenwichten die de economische crisis van 2008 aan het licht bracht, zijn versterkt, terwijl er tot op vandaag geen enkele structurele oplossing is gekomen. De nervositeit neemt wereldwijd toe. Dag na dag worden we geconfronteerd met nieuwe maatschappelijke realiteiten en met een toename van ongelijkheid die sommigen als een voedingsbodem zien voor opstand tegen de politieke elites. Het populisme wint overal in Europa terrein en dat gebeurt vooral heel snel. Ook elders krijgen we te maken met iets dat meer schijndemocratie dan echte democratie is. Op het eerste gezicht is er niet veel dat de anti-establishmentpartijen en het nationalisme verbindt. Nochtans zijn ze beiden een antwoord op een nieuwe maatschappelijke realiteit. De geschiedenis leert dat het verwerpen van de elite vaak leidt tot autoritaire regimes.
De consumptie wordt getroffen door de besparingsmaatregelen die overal in Europa genomen werden. Portugal heeft een andere politiek gekozen, met succes. Kunnen we hun voorbeeld overnemen?
De crisis van 2008, samen met die van 2011, waarin de overheidsschulden een cruciale rol speelden, was een grote shock voor de regeringen. Geconfronteerd met een groei van de overheidsschulden, die binnen de EU uiteraard verschillen van land tot land, heeft Europa besloten om een heel strenge besparingspolitiek op te leggen aan de lidstaten. Nochtans maande Keynes in de jaren dertig de landen die toen kampten met deflatie aan om niet zwaar te gaan besparen. Er werd niet naar hem geluisterd en er volgde een beurscrash en een wereldwijde economische crisis. Uiteindelijk werd de strenge budgettaire aanpak daardoor losgelaten en begonnen de centrale banken geld bij te drukken. De belangrijkste les daarvan is dat besparingen alleen maar meer besparingen oplevert. Het voorbeeld van Portugal is minder goed gekozen, omdat de lonen daar heel laag blijven de huizenprijzen heel hoog. Het is een land dat zijn sociale crisis niet heeft kunnen oplossen.
Welke ontwikkelingen verwacht u als econoom in de toekomst?
We hebben niet meer te maken met economie op zich, maar met een politieke economie, omdat de financiële sector voortaan onder overheidscontrole staat. Ik zie daarnaast grote sociale onevenwichten op ons afkomen, net als problemen op vlak van klimaat, water en voeding. We zullen de broeksriem moeten aanspannen.