Gebruiken we te veel verpakkingen voor onze producten? Hoe goed recycleren we al? Is plastic écht de grootste vijand van ons milieu? En is er dan een alternatief? Een gesprek met Jurgita Girzadiene, Sustainability Manager bij Smurfit Kappa. Met het Better Planet Packaging Initiative denkt het bedrijf na over hoe verpakken duurzamer kan.
“Niet alle plastic verpakkingen zijn slecht”, start Girzadiene haar verhaal. “Je mag plastic zelfs niet goed of slecht noemen. Het gaat erom wat je ermee doet, hoeveel keer of hoelang je het gebruikt. Want veel van onze plastic verpakkingen hebben maar héél kort een functie en geen plan daarna. Denk aan zakjes van de supermarkt. We gebruiken deze vijf minuten en dumpen ze in een grotere plastic zak. Dat is niet de schuld van het plastic, wel van hoe wij ermee omgaan. Soms is plastic de beste keuze, soms ook niet.”
Planet en/of profit?
Verpakken is voor bedrijven een kwestie van keuzes maken. Maar vaak worden die keuzes geleid door twee zaken: besparen op geld en op tijd. “Het is kiezen tussen wat best is voor het milieu of voor de balans”, stelt Girzadiene. “En plastic is vaak goedkoper. Ik verwacht echter op termijn een taxatie op afval. Dat zal voor een ommekeer zorgen. Daarnaast zien we dat bedrijven bereid zijn verder te kijken dan de directe kost van een product. Denk bijvoorbeeld aan de impact op het imago en aan de duurzame doelstellingen voor aandeelhouders en investeerders. Dan is plastic misschien niet meer de beste keuze. Verpakkingen ontwikkelen met dat in het achterhoofd is een van de doelstellingen binnen ons Better Planet Packaging Initiative.”
Full circle
CO2-uitstoot was lange tijd dé duurzame focus voor bedrijven. Aandacht voor hoe we iets transporteren, maar niet voor de verpakking. Voor Girzadiene was juni 2018 een keerpunt. “Die maand behandelde National Geographic het thema met als titel ‘Planet or Plastic’. Voor veel bedrijven en overheden was dat een eye opener. Ook steeds meer klanten en ngo’s hechten er veel belang aan. Bij Smurfit Kappa merken we hoe er nu sneller full circle wordt gedacht. Wat na de levering: wat gebeurt er dan met de verpakking? Grote bedrijven zijn ermee bezig. Kleinere bedrijven kijken en zullen volgen.”
Opportuniteiten binnen retail
“Een tip voor retailspelers? Praat positief over de verpakkingsuitdaging. Een foto van dode dieren in de oceaan heeft een shockeffect, maar het is nuttiger om naar de wereld om ons heen te kijken en de activiteiten die afval creëren te evalueren. Kleine en grote zaken. Hierin moeten we elkaar steunen, positief gedrag stimuleren. Incentives en spelen met nudging en gamification helpt. Hierin kunnen wij zeker tips geven en meedenken.”
Hoeveel afval recupereren we nu?
Hier zijn twee termen belangrijk: reusable (wat je opnieuw kan gebruiken, bijvoorbeeld een plastic bak voor bierflesjes) en recyclable (na een proces is het opnieuw bruikbaar, bijvoorbeeld papier). “Een derde term die meer en meer aan belang wint is recovery: hoeveel afval recupereer je? Zo heb je ook een zicht op hoeveel er achterblijft. In Europa recupereren we 71 procent van het plastic en 91 procent (!) van het papier. Dat vertelt iets.”
Circulaire economie
Bovendien is de recuperatie van plastic maar de eerste stap. “Thuis splitsen we ons afval: papier hier, plastic daar, tuin elders… Je kan alle soorten papier bij elkaar in het recyclageproces stoppen en dan kan er nieuw papier gemaakt worden. Maar er is niet één plastic. Je kan dat hele pak niet in één keer recycleren. Achteraf moet je altijd opnieuw filteren. Hoe doen we dat, wie doet dat en wie betaalt het? Dat zijn heel actuele vragen. Better Planet Packaging focust op het zo duurzaam mogelijk maken van verpakkingen, from scratch. Het doel is om bij het verpakkingsontwerp van complete circulariteit uit te gaan. Door met monomateriaal te werken, sta je volledige recyclage toe en worden stoffen gebruikt tot ze volledig op zijn én daarna geen spoor meer achterlaten.”
Is papier dan een betere verpakking?
“Soms wel, soms niet. Het hangt ervan af. Zoals ik al zei: plastic is niet slecht, het gaat om het proces ervoor en erna. Idem met papier. Ook kan niet alles in papier, denk maar aan flesjes. Maar inzake recuperatie en recyclage scoort papier heel goed. Uit onderzoek blijken consumenten in sommige Europese landen meer open te staan voor papieren verpakkingen. Denk hierbij aan het VK, Duitsland, Frankrijk en Spanje. Andere landen, zoals Nederland zijn minder pro papier. Waarom? Dat is nog niet altijd duidelijk.”
Better Planet Packaging Initiative
Om een antwoord op al deze vragen rond terminologie, parameters, circulaire economie en de impact van verpakking te vinden, lanceerde Smurfit Kappa in september 2018 het Better Planet Packaging Initiative. Het doel is om met klanten en andere stakeholders te werken aan oplossingen die bijdragen aan een duurzamere toekomst. “Het is een énorm boeiend traject”, vertelt Girzadiene. “De vraag en de verwachtingen van de consument veranderen voortdurend, net als de regelgeving. Als leverancier is het dus noodzakelijk hier rekening mee te houden. Smurfit Kappa kan hierbij een waardevolle partner zijn.”
Heb jij een idee van achtduizend euro?
Smurfit Kappa luistert naar alle ideeën voor betere verpakkingen. Via hun nieuwe Design Challenge kan je zelfs achtduizend euro winnen. Hoe? Met een slim concept om de grote hoeveelheden plastic voor stabiliteit op palletten te vervangen; en met een papieren concept om chocolade te transporteren op een manier dat ze niet smelt. De deadline is 29 maart 2019.