Dossier De koffieprijzen exploderen op de beurs

Sinds begin dit jaar stijgen de prijzen van robusta en arabica als gevolg van de slechte weersomstandigheden. Dat kan gevolgen hebben voor de prijzen die de consumenten eind 2024 moeten betalen. 

Koffie wordt bijna uitsluitend gekweekt ten zuiden van de evenaar. Brazilië, Vietnam, Colombia, Indonesië en Ethiopië zijn de vijf grootste koffieproducerende landen op aarde. In eerste instantie is de koffiebes vooral een kwetsbare vrucht, die soms nog met de hand wordt geplukt en nood heeft aan een vochtig klimaat en een temperatuur die het hele jaar door vrijwel constant blijft. De koffieplant groeit bijna uitsluitend op een hoogte van 600 tot 2.000 meter. Dat betekent dus dat elke verandering in die omstandigheden grote verliezen in de oogst kan veroorzaken. En dat is precies wat er gebeurde in 2022 en 2023, toen het weer de ene keer te nat en de andere keer te droog was, waardoor een groot deel van de oogst verloren ging en daardoor de facto een speculatie op de beurs ontstond. “Sinds begin 2024 is de prijs van arabicakoffie met 22% gestegen en die van robustakoffie met 62%”, hoorden we begin augustus van Kevin Van de Vyver, partnership manager bij Fairtrade Belgium. “De belangrijkste oorzaken van die stijgingen zijn een kleiner aanbod in combinatie met een grotere vraag. Er wordt ook meer belang gehecht aan eerlijke handel en dat zorgt voor meer druk op de markt in het algemeen en op Fairtrade-producten in het bijzonder, omdat er ook een bijkomende premie van 0,20 dollar per pond moet worden betaald, om de producent een eerlijk loon te garanderen. Een eerlijke prijs betalen en de Fairtrade-normen naleven is de beste manier om de productieomstandigheden te verbeteren en de bevoorrading op lange termijn veilig te stellen.” Daarnaast moeten we vermelden dat op die voortdurend evoluerende markt de vraag uit China ook sterk aan het groeien is.

Meer vraag naar arabica

Om terug te komen op de prijs: robusta en arabica zijn de twee belangrijkste koffiesoorten die wereldwijd worden gekocht. Robusta staat voor ongeveer 60% van het volume en arabica voor 30%. Arabicakoffie is meestal meer in trek voor zijn smaak, maar blijkt duurder omwille van de moeilijke teeltomstandigheden. Koffiebranders mengen meestal arabica met robusta om te komen tot een homogene bereiding, in combinatie met een concurrerende prijs. Volgens Frederik Noben, marketing manager bij Java, beginnen die prijsschommelingen en de onzekerheid op de wereldmarkt al te leiden tot gedragsveranderingen bij de kopers. “De prijs van robustakoffie is de voorbije maanden zo sterk gestegen, dat ook de vraag naar arabica is toegenomen. A-merken en huismerken gebruiken namelijk ook vaak robusta in hun melanges”, vertelt hij. Net als de cacaoteelt krijgt nu ook de teelt van koffie steeds meer te kampen met onzekerheid, als gevolg van tegenvallende oogsten, ziekten en droogteperiodes. Het ziet er ook niet naar uit dat de sector de komende jaren veel respijt zal krijgen …