De groei van de markt voor online winkelproducten biedt kansen voor de franchisenemers. De consument blijkt het immers belangrijk te vinden dat in fysieke winkels expertise en persoonlijke benadering wordt geboden. Maar die groei veroorzaakt ook wrijvingen tussen de winkelketens en hun franchisenemers.
Dat blijkt uit een analyse door het Economisch Bureau Nederland van ABN-Amro. Daarin staat dat franchising het afgelopen decennium flink in populariteit is gegroeid. Binnen de detailhandel wordt de groep franchisenemers dan ook steeds belangrijker. In Nederland is sinds 1997 het aandeel van de omzet van franchisenemers ongeveer verdubbeld, naar meer dan 20%. Maar het veranderend consumentenverdrag leidt tot meer conflicten tussen franchisegevers en franchisenemers. Die bestonden al (over niet geheel transparante afspraken inzake inkoop, pandhuur en bevoorrading, bijvoorbeeld) maar het verschuiven van een deel van de consumentenbestedingen naar internet is een grote uitdaging, stelt ABN Amro-econoom Sonny Duijn. De verdeling van de inkomsten uit internet is immers een punt waarop franchisenemers en –gevers vaak botsen. “Het is daarom van cruciaal belang dat het economisch herstel wordt aangegrepen om hier kraakheldere afspraken over te maken,” zegt hij.
Verdeling van de inkomsten
“Volgens het traditionele model is de verdeling van inkomsten niet al te ingewikkeld. Het deel van de omzet dat voortkomt uit de afzet in een winkel van een franchisenemer komt aan hem toe, afgezien van royalty-betalingen. De omzet die de franchisegever in de eigen winkel maakt, komt toe aan de ‘formule’. Maar bij verkopen via internet, zijn die grenzen moeilijker af te bakenen, en daar komen de discussies uit voort,” zegt hij.
Over de verdeling van de inkomsten die daaruit ontstaan, zijn vaak geen heldere afspraken te gemaakt. “Een aantal partijen heeft die gemaakt, maar wij constateren dat veel franchisegevers en –nemers dit niet of onvoldoende hebben gemaakt. Daar ontstaat wrijving,” zegt Duijn.
Wrijvingen
Franchisenemers zeggen dat zij ook het merk van de formule uitdragen en dat consumenten zich soms in hun fysieke winkel oriënteren om een online aankoop te doen. “Zij menen daarom ook recht te hebben op een deel van de inkomsten daaruit,” stelt hij vast. De irritatie onder ondernemers komt voort uit verouderde contracten. Vele franchise-contracten zijn al jaren niet aangepast. "Er zijn zelfs overeenkomsten waar het woord internet niet of nauwelijks in voorkomt", aldus Duijn. Om die wrijvingen te vermijden zegt hij dat beide kanalen beter op elkaar moeten zijn afgestemd. “De combinatie van een fysieke winkel en een online kanaal is kansrijk. Formules die veel met lokale franchisenemers doen er dus goed aan om hen nadrukkelijk te betrekken in de online strategie.” Ook benadrukt Duijn dat wanneer goede afspraken over de verdeling van de interninkomsten uitblijven, het groeitempo binnen de online retail een bedreiging wordt voor het franchisemodel.
Kansen
Toch biedt de sterke groei van e-commerce in de detailhandel ook kansen voor de franchisenemers. “De consument heeft – mede door het groeiende aanbod – veel behoefte aan expertise en persoonlijke benadering in de fysieke winkel; dat maakt ‘multichannelers’ kansrijk,” aldus Buijn. Daarom zijn die duidelijke afspraken over de verdeling van de omzet zo belangrijk.