Publireportage “Wij willen de dialoog met de foodretail herstellen”

Erwin Schöpges, voorzitter van Faircoop, de coöperatie van landbouwers en burgers die onder het merk Fairebel producten verkoopt tegen een eerlijke prijs, wil in de context van de spanning tussen landbouwers en supermarkten graag enkele fundamentele punten verduidelijken. 

U doet een beroep op Gondola om via deze twee pagina’s een sterke boodschap uit te sturen aan de spelers van de foodretail. Kunt u even toelichten waar het om gaat? 

Zoals iedereen weet, zijn er de voorbije weken heel wat boerenprotesten geweest, die gepaard gingen met een blokkade van de distributiecentra. De dialoog tussen enerzijds de landbouwers, dus de producenten, en anderzijds de spelers uit de distributie is dan ook verstoord. Er is vandaag geen sprake meer van eerlijke machtsverhoudingen. Faircoop, de coöperatie die melk, kaas, fruit en ook vlees verkoopt onder het merk Fairebel, vertegenwoordigt niet minder dan 500 landbouwers verspreid over heel België. Als voorzitter en eerste gesprekspartner voor onderhandelingen met de supermarkten, wil ik graag onze kijk op de zaken toelichten. 

Kunt u ons nog even uitleggen hoe uw coöperatie werkt?

Wij hebben Faircoop opgericht in 2009 met de bedoeling lokale producten aan te bieden tegen een faire prijs. Volgens het principe van eerlijke handel moet iedereen correct worden vergoed: de producenten, de verwerkers en uiteraard de distributeur. De landbouwers en de producenten moeten bijvoorbeeld de productiekosten en de vergoeding voor hun personeel kunnen betalen en natuurlijk ook zichzelf een loon kunnen uitkeren. Onze coöperatie wordt beheerd door landbouwers en onze raad van bestuur, die bestaat uit landbouwers, hanteert de strategie van een juiste en rechtvaardige prijs. Onze coöperatie staat trouwens sinds 2015 ook open voor de consumenten, die stemrecht hebben op de algemene vergadering en vertegenwoordigd zijn in de raad van bestuur. 

Zitten de onderhandelingen tussen de boeren en de foodretailers in het slop? 

Hoewel onze producten vandaag nog altijd te koop zijn bij veel supermarktketens, stellen we toch een trend vast: de ketens geven de voorkeur aan private label ten koste van de A-merken. Tegelijk verminderen ze ook het aantal referenties. In die context is er steeds minder ruimte voor onze producten in de winkelrekken. De supermarkten zeggen dat ze een lokale landbouwproductie willen ondersteunen, maar dan moeten ze vertrouwen tonen in ons merk. Wij zijn een van de enige Belgische A-merken, bovendien vergoeden wij de producenten op een correcte wijze en bieden wij de foodretail de kans om samen te werken met meerdere landbouwers. Ons merk is al vijftien jaar aanwezig op de markt, dat bewijst toch dat wij serieus zijn. 

Hebt u het gevoel dat de supermarkten uw beleid van faire prijzen begrijpen? 

We horen regelmatig twee belangrijke boodschappen uit de mond van de spelers in de foodretail: er moet meer winst worden gegenereerd, wat moeilijk is omdat de marges kleiner zijn, en we moeten een product zo goedkoop mogelijk verkopen voor de burger. We zeggen niet dat de supermarkten geen marges mogen nemen, maar zij moeten wel kiezen voor een beleid van faire prijzen voor de boeren. Wij staan aan het begin van de keten, voor een landbouwer is het onmogelijk om het nog vol te houden. Maar supermarkten zijn niet gewoon om op die manier te werken. De foodretail zegt altijd dat ze rechtstreeks met de boeren werkt. De lokale keten ondersteunen is één zaak, maar er moet ook een dimensie van eerlijke handel mee gepaard gaan.

Hoe zou u uw beleid van faire prijzen omschrijven? 

Voor melk bijvoorbeeld, ons belangrijkste product, stellen wij een basisprijs vast, die wordt bepaald via gegevens van onder meer de FOD Economie of van Europese instanties. We houden geen rekening met de wereldprijs voor melk maar met de situatie op lokaal vlak. Die basisprijs per liter moet de landbouwer de kans bieden op een correcte vergoeding, die al zijn kosten dekt. Wij zamelen de melk in bij ongeveer tien landbouwers, tegen dezelfde prijs voor iedereen. Na de verkoop int de coöperatie de winst en die wordt dan op dat moment eerlijk verdeeld tussen alle leden van de coöperatie. Dankzij ons systeem van traceerbaarheid kan elke landbouwer bewijzen wat hij heeft gekregen voor de verkoop van de Fairebel-producten. In dat onderhandelingsbeleid laten we de prijs niet dalen. De commerciële marge is dezelfde voor alle winkelketens.

Kennen jullie producten succes in de winkels? 

Neem het voorbeeld van melk, ons topproduct. In die categorie zijn wij het enige merk dat groeit. Er was een stijging van 800.000 liter in 2010 tot 13 miljoen liter die is verkocht op de wereldmarkt in 2023. We beseffen dat een deel van de consumenten in deze tijden van crisis kijkt naar het criterium van de aantrekkelijkste prijs. Maar we mogen ook niet vergeten dat een ander deel van de consumenten bereid is om meer te betalen om de landbouw te steunen. Om de consument de mogelijkheid te bieden om te kiezen voor steun aan de lokale en eerlijke landbouw, moeten de supermarkten het spel meespelen en ons een zekere zichtbaarheid geven. 

Hoe staat het vandaag met de dialoog met de foodretail? 

Ik zie niet echt een positieve evolutie. Ik spreek regelmatig met Dominique Michel, de baas van Comeos, de sectorfederatie van de Belgische handel. Hij meent dat de politici oplossingen moeten aanbrengen. Maar het is te gemakkelijk om de verantwoordelijkheid volledig bij de politiek te leggen. Ik vind dat de supermarkten moeten reageren. Met hun discours en hun houding betonen zij geen respect voor de landbouwwereld. In geen enkele sector, of het nu in die van de melk, het vlees of de groenten is, merk ik een bereidheid tot overleg of om toezeggingen op papier te zetten. Ik zeg niet dat de supermarkten voor alles verantwoordelijk zijn – ook al omdat ze maar 15 à 20% van de melk kopen, de rest wordt gekocht door de industrie. Maar ze moeten wel toezeggingen doen. 

Hoe ziet u de toekomst voor de komende maanden? 

Ik heb gesproken met een honderdtal boeren en ze zijn duidelijk nog altijd boos. Geloof me of niet, maar ik kan u zeggen dat de betogingen nog niet voorbij zijn. De boeren hebben het steeds moeilijker om de eindjes aan elkaar te knopen, jongeren hebben het lastig om zich te vestigen, enzovoort. We willen de supermarkten niet de rug toekeren en we zouden liever tot een gemeenschappelijk akkoord komen. We willen wel degelijk een partner zijn voor de foodretail, maar dan wel op gelijke voet.