Onze keuze voor de Retailer van het jaar is vernieuwend op meer dan één vlak. Voor de eerste keer hebben we gekozen voor een zelfstandige uitbater. Voor de eerste keer hebben we gekozen voor een laureaat die niet Belgisch is, maar Luxemburgs. En voor de eerste keer ook hebben we gekozen voor een vrouw. Gondola stelt u voor aan Christianne Wickler, een uitzonderlijke dame die we u graag leren kennen via een portret en een interview, dat u in ons magazine kan lezen.
De Retailer van het jaar waar de redactie eind 2016 voor gekozen heeft is geen Belg. Het is bovendien voor de eerste keer dat een vrouw aan bod komt, maar wat voor één! Christianne Wickler, die de Luxemburgse groep Pall Center runt, kan prat gaan op een uitzonderlijke energie. Sinds ze in 1982 haar eerste eigen zaak, een benzinestation, opende, heeft ze een bijzonder parcours afgelegd. Vandaag is Pall Center uitgegroeid tot een geheel van zes supermarkten/voedingswinkels. Naast het oorspronkelijke Oberpallen, waar het met een benzinestation dus allemaal begon, werden ook Pall Centers uit de grond gestampt in Pommerloch, Steinsel, Heiderscheid, Strassen en Useldange.
Welkom in het Pall Center
In het Pall Center van Oberpallen, het grootste van allemaal, vindt de klant alles wat hij nodig heeft. Naast het verleidelijke aanbod van La Grande Epicerie, kun je er terecht voor huisinrichting, bloemen, modeartikelen, speelgoed en boeken. Verder zijn er ook een restaurant, een juwelierszaak en een kapsalon. Deze twee laatste activiteiten zijn de enige die worden uitgebaat door externen. Aangezien de winkel zich vlak bij de grens bevindt, zijn ook benzine, tabak en alcohol basisartikelen. Dit op het eerste gezicht zeer verscheiden assortiment vormt in zijn totaliteit eigenlijk een concept dat niet veraf staat van het alles-onder- één-dakprincipe van de hypermarkt.
Elke afdeling heeft haar eigen look’n’feel, die heel gezellig is en ervoor zorgt dat de shopper zich helemaal thuis voelt en elke keer weer blij is nieuwe ontdekkingen te doen. Het is dan ook een bijzondere ervaring om dit knusse shoppingcentrum, gelegen aan de oevers van de Pall, te ontdekken. Dit is namelijk iets helemaal anders dan de standaardconcepten die je overal ter wereld vindt, van Dubai over Shanghai tot Brussel, en die allemaal aan dezelfde uniforme criteria beantwoorden. Het Pall Center wijkt grondig af van deze exponenten van de globalisering, wat waarschijnlijk ook de reden is waarom zijn formule onevenaarbaar blijkt. Wie dit shoppingcenter betreedt voelt zich niet zomaar een klant, maar eerder een bezoeker of gast. Het feit dat het Pall Center 7 dagen op 7 open is, maakt het ook tot een populair onderdeel van toeristische uitstapjes naar het Groothertogdom.
Perpetuum mobile
“Toon me je winkel en ik zal je zeggen wie je bent.” In het geval van Christianne Wickler komen we dan zeker uit bij een interessante persoonlijkheid. Ze is niet alleen ijzersterk in het dagelijks beheer, haar winkels geven ook precies weer waarvoor ze staat, en ze bewijst dagelijks dat beide eigenschappen perfect te combineren zijn. Een highbrow voedingsaanbod is uiteraard de ultieme stimulans voor de gemiddelde korf in een land waar koopkracht geen probleem is. Je moet dit echter weten waar te maken door te kiezen voor kwalitatieve en maatschappelijk verantwoorde bronnen. Je moet er bovendien in slagen ook de voor iedere retailer zo strategische doelgroep van de jonge gezinnen aan te trekken, wat hier gebeurt door een kwaliteitsvol aanbod voor hun kroost aan te bieden.
Wie het assortiment bekijkt ziet meteen dat het met liefde voor de kleinsten werd samengesteld, en begrijpt dat mevrouw Wickler niet zomaar een op klanten beluste opportuniste is, maar dat ze hier met hart en ziel aan gewerkt heeft. Ze is dan ook zelf moeder van vier kinderen, die tot haar grote trots allemaal deel uitmaken van de groep van 320 medewerkers. Elk van hen krijgt bovendien de kans om zichzelf te ontplooien, of dat nu in het domein van de gastronomie, vormgeving of in een ander gebied is. Bij Pall Center draait alles rond passie. Het is die begeestering die Christianne Wickler ertoe gedreven heeft om af te wijken van de platgetreden paadjes en haar winkelcentra steeds opnieuw heruit te vinden. Het feit dat ze voortdurend de vinger aan de pols houdt bij haar cliënteel heeft recent onder andere geleid tot een volledige vernieuwing van de shopping van Oberpallen.
Door haar innoverende ideeën en gedurfde aanpak is Pall Center uitgegroeid van een bescheiden winkeltje aan een benzinestation tot een klein imperium. Er zijn ongetwijfeld maar weinig handelaars die erin slagen de klassieke grenzen van hun beroep te doorbreken en het aandurven deze te verleggen door zichzelf voortdurend opnieuw in vraag te stellen. Uitzonderlijke mensen met een visie volgen voortdurend wat er beweegt aan de horizon, en slagen erin vooruitgang te creëren in wat ze doen. Mocht Christianne Wickler haar benzinepompen hebben uitgebaat onder de Esso-vlag, zou men kunnen zeggen dat ze een tijger in haar tank had. De slogans van partner Total zijn echter even toepasselijk, van het vroegere “Bij ons kom je niet toevallig” tot het huidige motto “Energizing life. Every day”.
Burgerschap
Christianne Wickler beperkt haar activiteiten niet alleen tot Luxemburg. Heel wat inwoners van Aarlen trekken regelmatig naar Pall Center Oberpallen, net als veel andere Belgen. Wickler heeft bovendien ook geïnvesteerd in België. Zo opende ze in Aarlen bijvoorbeeld Tounet, een industriële wasserij, en het originele Truck Center in Habay-la- Neuve. Een benzinestation openen in België lijkt misschien ketterij voor een echte Luxemburger, maar het Truck Center aan de E411 is veel meer dan dat. De vrachtwagenchauffeurs vinden er alles wat ze nodig hebben: brandstof, een maaltijd, een carwash en zelfs een hotel dat altijd open is. Het businessmodel werkt duidelijk: de truckers trekken er massaal naar toe, tot spijt van wie het benijdt onder de Luxemburgse benzinestations.
Verbeelding en ruimdenkendheid zijn alles voor Christianne Wickler. Deze geboren handelaarster heeft een visie die zich niet alleen beperkt tot het commerciële, maar maakt ook plaats voor haar overtuigingen als burger: duurzaam ondernemen is één van haar prioriteiten. In 2013 werd ze dan ook verkozen op de lijst van de Déi Gréng-partij, de Luxemburgse groenen. De politiek bleek echter niet te combineren met haar leidende rol in het bedrijf, wat haar verplichtte om haar mandaat af te breken en al na zes maanden de fakkel door te geven. Een verlies voor de politiek, maar ondertussen stonden de zaken natuurlijk ook niet stil bij Pall Center: de onderneming heeft een pioniersrol opgenomen op gebied van duurzame ontwikkeling, Ze blijft echter verknocht aan haar land, en ook vandaag nog probeert ze de lokale spelers zo goed mogelijk te steunen. Dat gaat van het aanbod in haar winkels tot het cobeheer van het Luxembourg House (een zaak in de hoofdstad die een uithangbord wil vormen voor de vele troeven van het land), en zelfs een deelname aan het verrassende avontuur van de Beki. De Beki? Dat is een alternatieve, niet-officiële munt, die is bedacht om de lokale economie een duwtje in de rug te geven. Je kunt ermee betalen in de gemeente Beckerich en haar deelgemeenten, waaronder Oberpallen. Elke burger kan lid worden van de vzw die het initiatief beheert, waardoor hij in een plaatselijke bank zijn euro’s tegen beki’s kan omwisselen en deze besteden bij de handelaars van het territorium. Alleen zij maken deel uit van het systeem, en kunnen er dus mee van profiteren.
Het Groothertogdom, een belaagde vesting?
Ook een andere grote speler uit de Luxemburgse retail is sterk betrokken bij het maatschappelijke en economische gebeuren van de ministaat. We hebben het uiteraard over marktleider Cactus, hoewel die keten, opgericht door de familie Leesch, op een meer klassieke manier opereert. Trouwe lezers herinneren zich zeker nog de reportages over het enseigne en de interviews die we hadden met zijn directeur Laurent Schonckert, die we eerder al publiceerden in dit blad. Beide Luxemburgse distributeurs hebben alvast heel wat met elkaar gemeen. Buiten het feit dat ze hun bezoekers zeer hoffelijk ontvangen, zijn ze erg actief in de lokale maatschappij en durven ze erin te investeren.
Met zijn grote koopkracht en stijgend inwonersaantal, dat wel vooral uit andere landen van de Europese Unie komt, is het Groothertogdom een eiland van potentiële groei in een zee van Europese landen waar het qua consumptie heel wat minder gaat. Uiteraard willen ook buitenlandse retailers dus graag een deel van die koek. De eerste die zich in Luxemburg vestigde was louis delhaize: ondertussen maken Cora, Match en Smatch al lang deel uit van het lokale landschap. Daarna staken ook Delhaize, het Duitse Aldi en Lidl en het Franse Auchan de grens over. Zelfs Colruyt zet er zijn eerste aarzelende stappen. De meest ambitieuze buitenlander is zeker Delhaize, dat in de nabije toekomst nog twintig nieuwe winkels wil openen bovenop het huidige totaal van 45 verkooppunten. Lidl voorziet op middellange termijn ook twaalf vestigingen. Onlangs kwamen daar ook nog ketens bij die het moeten hebben van winkels met een kleinere oppervlakte, zoals Monoprix, Carrefour en Picard. Daarbij komen nog een pak nieuwe shoppingcentra, zoals Cloche d’Or, een monsterproject van 100.000 m 2 dat wordt ontwikkeld rond een nieuwe Auchan-hypermarkt waarvan de oppervlakte 12.500 m 2 zal bedragen. Normaal dus dat sommigen zich zorgen beginnen te maken over een overaanbod aan kleinhandelszaken. De Kamer van Koophandel van Luxemburg schat de commerciële oppervlakte (zowel food als non-food) vandaag op een miljoen vierkante meter, en voorziet dat die binnen vijf jaar met nog 25% zal stijgen. Dat is heel wat voor een bevolking van 576.000 inwoners, zelfs al tel je daar de 164 000 forensen uit de Grote Regio bij die elke dag de grens oversteken. Deze enorme groei doet zich bovendien voor op een ogenblik dat wordt vastgesteld dat wonen een steeds grotere hap neemt uit het budget van de gezinnen, waardoor het budget voor consumptie steeds kleiner wordt. Volgens de Sociaal-Economische Raad bedroegen de uitgaven voor een woonst in 1998 nog 27% van het gezinsinkomen, terwijl dat vandaag is opgelopen tot 35%.
De Luxemburgse handelaars reageren met een mengeling van waakzaamheid en sereniteit op deze vloedgolf aan gretige buitenlandse concurrenten. Cactus en Pall Center hebben noch dezelfde oppervlakte noch dezelfde commerciële roeping, maar bieden een antwoord op de concurrentie door hun parken te ontwikkelen en te renoveren, en mikken daarbij in niet geringe mate op producten van eigen bodem. Zo heeft marktleider Cactus, eerder dan zich te gaan richten op de grote buitenlandse groepen wat betreft de optimalisatie van de kritische massa, een eigen platform ontworpen voor zijn productie van voedingswaren, waarvan de kwaliteit vaststaat. De groep blijft ook lokale productieketens stimuleren. Af en toe zijn de loftuitingen van de buitenlandse ketens voor de Luxemburgse producten zo overweldigend dat ze verdacht gaan lijken. Ze hebben dan ook een zware taak voor de boeg: geloofwaardig worden en bovendien hun personeel, dat vaak van buitenlandse origine is, het Lëtzebuergesch bijbrengen zodat ze hun klanten kunnen ontvangen in hun eigen taal, zoals de plaatselijke ketens dat doen. Als reactie op de door sommigen gevreesde opening van Cloche d’Or zijn de meeste ketens ook buurtwinkels gaan ontwikkelen. Ze rekenen erop dat Gulliver het niet per se haalt van de Lilliputters. Cloche d’Or wil een grote commerciële aantrekkingspool worden, die ook ver buiten de grenzen een publiek zal bereiken. Rekening houdend met het feit dat Luxemburg stad nu al te kampen heeft met gigantische verkeersfiles, roept dit gegeven toch wel vragen op.
Christianne Wickler geeft aan hierdoor niet echt verontrust te zijn. Zij wil met haar winkels vooral het lokale publiek bereiken, en gebruikt hiervoor heel andere methodes dan de grote shoppingcentra. Ze beperkt zich tot het optrekken van haar schouders terwijl ze zegt: “Ik ben niet bang!”.
Voorzitter in Vlaanderen...
Door de Pall Centers van Christianne Wickler te bekronen eren we ook een hele categorie handelaars die net als zij de handen uit de mouwen weten te steken en het daarom goed doen, de zelfstandigen met name. Ze staat er echter niet alleen voor: al 13 jaar lang heeft ze een partnership voor aankopen en logistiek met Colruyt, dat loopt via Retail Partners Colruyt Group, dat Alvo levert. Van Alvo-bestuurder heeft ze het vandaag geschopt tot voorzitter van deze groep van onafhankelijk retailers. Elke week rijdt ze daarvoor van Luxemburg naar Temse, waar de maatschappelijke zetel van Alvo gevestigd is. Een Luxemburgse als voorzitter van een organisatie waarvan de leden voornamelijk Vlamingen zijn, lijkt op het eerste gezicht niet evident. Maar Christianne Wickler is dan ook niet de eerste de beste. Ze leerde zelfs Nederlands om te kunnen communiceren met haar collega’s. Waarover die conversaties tussen zelfstandigen zoal gaan? Uiteraard over retail, en misschien zelfs over de nieuwe projecten die ze koestert op het moment dat ze het vijfendertigjarige bestaan van haar keten mag vieren. Ze denkt namelijk na over toeristische uitstappen, maar ook over de opstart van de My Food-serre in Oberpallen, een aquaponieproject waar er wordt gewerkt rond de natuurlijke symbiose tussen planten en vissen in een gesloten circuit, waardoor het rendement zes tot acht keer hoger ligt dan dat van de traditionele landbouw. Het fruit en de groenten die hieruit resulteren zullen kunnen worden geproefd in restaurant l’Orangerie.
Het meest symbolische project is echter zonder enige twijfel “Station 44”, genoemd naar een benzinestation dat vijftien jaar lang werd uitgebaat op het nummer 44 van de Route d’Arlon, op zo’n twintig meter van de grens. Christianne Wickler heeft de locatie een nieuwe bestemming gegeven door er een incubator voor start-ups van te maken. De Pall Center Group, die ooit zelf ontstond uit een benzinestation, sluit er nu dus één. De cirkel is rond. Een beslissing die, gezien de economische logica van de streek, zeker over de tongen zal gaan in de gemeente. Christianne Wickler weet echter perfect wat ze doet, en gaat zoals steeds door met haar project. De toekomst is het enige wat telt voor haar.