iStock
Vorige week verscheen in het Belgisch Staatsblad een nieuw Koninklijk Besluit dat de relaties regelt tussen franchisegevers en franchisenemers in de retailsector. Het bevat twee lijsten, een zwarte en een grijze, met alle misbruikpraktijken die heel binnenkort verboden zullen worden.
Naar aanleiding van de recente golf van voedingskleinhandelszaken (Delhaize, Intermarché ...) die op franchising overschakelen, heeft de federale regering begin april uiteindelijk een nieuw Koninklijk Besluit goedgekeurd om het evenwicht in de contractuele relaties tussen franchisenemers en -gevers opnieuw te herstellen. NA de publicatie in het Staatsblad op 9 juli, duurt het nog zes maanden voordat het decreet in kwestie op 9 januari 2025 daadwerkelijk van kracht wordt, wat de verschillende partijen de tijd moet geven om zich eraan aan te passen. De tekst bevat met name een zwarte lijst van oneerlijke voorwaarden die in de toekomst verboden zullen worden. Als gevolg hiervan zal een franchisegever niet langer kunnen verhinderen dat een franchisenemer zich bij andere leveranciers bevoorraadt in geval van overmacht (stakingen, bevoorradingsproblemen ...). Franchisenemers zullen ook niet langer kunnen verhinderen dat een franchisenemer tijdens de opzegtermijn met een ander merk begint te onderhandelen. Tot slot zal een franchisegever zijn franchisenemer niet langer meer dan de helft van de kosten voor promotieaanbiedingen kunnen laten dragen, noch zal hij van de franchisenemer kunnen eisen dat geschillen worden behandeld door een rechter in zijn eigen rechtsgebied of taal. De zwarte lijst gaat bovendien gepaard met een grijze lijst met voorwaarden die ‘verondersteld oneerlijk’ zijn, tenzij het tegendeel wordt bewezen. Voorbeelden hiervan zijn die waarbij een franchisenemer verplicht wordt om een bedrijf te blijven runnen dat structureel verliesgevend is, of die waarbij een franchisegever een commerciële partnerschapsovereenkomst kan beëindigen door een uitdrukkelijke ontbindende clausule toe te passen.
“Een historische stap voorwaarts”
Aplsia, de Franstalige beroepsvereniging van zelfstandige voedingswinkels heeft de invoering verwelkomd van de nieuwe regelgeving, die zij omschrijft als een "historische stap voorwaarts" voor de franchisingsector. "Dit is een historische en noodzakelijke maatregel voor de sector, die zelfstandigen beter beschermt tegen onevenwichtige situaties die ontstaan door bepaalde oneerlijke voorwaarden in hun contracten", aldus de organisatie in een persbericht. "Alle ketens zullen daarom hun overeenkomsten met hun verschillende partners grondig moeten heroverwegen. "Aplsia wijst erop dat ons land met 4 winkels per 10.000 inwoners Europees recordhouder is wat de dichtheid aan voedingswinkels betreft. "Het onophoudelijke aantal openingen leidt tot onevenwichtige contracten, die een negatieve impact hebben op de rentabiliteit van meer dan 2.600 onafhankelijke supermarkten in België en op de meer dan 29.000 voltijdsequivalenten die er, overwegend lokaal een job vinden. Het Koninklijk Besluit pakt oneerlijke voorwaarden aan die specifiek zijn voor commerciële partnerschapsovereenkomsten, waaronder de franchisingcontracten van onafhankelijke uitbaters, die meer dan 80% van de verkooppunten van grote voedselketens voor hun rekening nemen. "Begin maart publiceerde de Franstalige beroepsvereniging inderdaad al een studie waaruit bleek dat meer dan een derde van de franchisenemers (35,8%) het boekjaar 2022 in Wallonië met rode cijfers had afgesloten. Aplsia sluit haar persbericht af met de toevoeging dat het nieuwe decreet "daarmee op sectorniveau de lijst van oneerlijke voorwaarden vervolledigt uit de B2B-wet die bedrijven sinds 2020 beter beschermt tegen misbruik van economische afhankelijkheid, namelijk oneerlijke marktpraktijken en clausules".
