In de Brusselse gemeente Elsene is de coöperatieve supermarkt Pédalo geopend. Het is de vierde supermarkt in zijn soort die in de hoofdstad gestart is. Blik op een fenomeen dat aan het groeien is in ons land.
Bees coop in Schaarbeek, wAnderCoop in Anderlecht, Bab’l Market in Sint-Pieters-Woluwe en voortaan ook Pédalo in Elsene. In enkele jaren tijd hebben verschillende coöperatieve en participatieve supermarkten het licht gezien in Brussel. Ook elders in België is dat het geval: in Charleroi is er Coopéco, in Verviers Vervîcoop en in Louvain-La-Neuve is er Poll’n. Met als inspiratiebron Park Slope Food Coop, in 1973 opgestart in New York, hebben de burgeriniatieven de ambitie om een maximum aantal seizoensproducten, biologisch geteeelde, fair trade en lokale producten aan te bieden. Ze doen dat tegen een prijs die toegankelijk is voor een zo groot mogelijk aantal mensen. Ze hebben ook de ambitie om en one-stop-shop te zijn: een winkel waar een gezin alles kan vinden wat ze dagelijks nodig heeft. Maar wat ze echt bijzonder maakt, is hun manier van functioneren.
Coöperatief
Zoals hun naam al aangeeft, gaat het om supermarkten in de vorm van een coöperatieve vennootschap. Dat betekent dat de bedrijven in handen zijn van en gecontroleerd worden door hun eigen leden, op een gelijkwaardige basis. Om deel uit te maken van zo’n coöperatieve volstaat het in het algemeen om een bijdrage te doen tussen 25 en 100 euro, naargelang de supermarkt. In ruil daarvoor hebben ze medezeggenschap in belangrijke strategische keuzes via verschillende organen: algemene vergaderingen, bestuursraad, werkgroepen, pilootgroepen, enzovoort. De keuzes waarover ze mee beslissen, gaan van de keuze voor het assortiment en de prijspolitiek tot de keuze van de leveranciers.
Participatief
Maar dat is niet alles. De supermarkt zijn ook participatief: om er hun boodschappen te kunnen doen, moet de coöperanten ook actief deelnemen in de werking van de supermarkten. Iedereen moet er vrijwillig enkele uren per maand werken, tussen 2,5 uur en 3 uur elke maand, naargelang de supermarkt. Daarbij kan de coöperant – klant én eigenaar tegelijk – kassier, rekkenvuller of schoonmaker zijn. Naast het op gang brengen van een sociale dynamiek laten dit soort supermarkten ook toe om de werkingskosten en de prijzen onder controle te houden. Tegelijk komen de openingsuren van de winkels in kwestie vaak overeen met die van klassieke supermarkten. Zo is Bees coop, een pionier in coöperatieve supermarkten in ons land, elke dag van de week open dankzij zijn 1.600 coöperanten.
