"Een prijsplafond voor energie van 100 euro/MWh is het enige wat onze bedrijven kan redden."

Deze ochtend werd een ongekend initiatief voorgesteld: 4 beroepsfederaties hielden een gezamenlijke conferentie om te waarschuwen voor de directe bedreiging die de hoge energiekosten vormen voor hun kleine ondernemingen. Een echte alarmkreet die de bazen van onafhankelijke supermarkten, slagers, bakkers en horecazaken samen slaken.

Het komt maar zelden voor dat sectorale organisaties hun krachten bundelen om te communiceren. Als je zelfstandige van hart bent, ben je dat ook in je communicatie. Maar er waren er vier die de pers deze ochtend te woord stonden: Pascal Niclot, voorzitter van Aplsia voor de onafhankelijke supermarkten, Luc Marchal voor de federatie HoReCa Wallonië, Albert Denoncin, voorzitter van de Franstalige bakkersfederatie, en Philippe Bouillon, co-voorzitter van de Koninklijke Landsbond der Beenhouwers van België, de enige van deze organisaties die niet geregionaliseerd is. Waarom (bijna) alleen Franstalige federaties? Hoewel ze benadrukken veel contact te hebben met hun Vlaamse collega’s, stellen ze dat “zelfs al is de situatie even moeilijk voor onze collega's in het noorden, Vlaanderen toch andere, veel grotere budgetten heeft om bedrijven te ondersteunen, zoals duidelijk te zien was tijdens corona!”

Wat hebben deze bedrijven gemeen? Ze hebben allemaal een aanzienlijke energiebehoefte, zowel voor de koelketen als voor koken, verwarming of airconditioning. Benoît Kennes, zelf uitbater van een buurtwinkel in Waals-Brabant, becijfert het verbruik van supermarkten: "Koude is goed voor 70%, warmte voor 20% en verlichting voor 10%. Wat het gemiddelde verbruik betreft, kunnen wij ervan uitgaan dat een winkel van 1.500 m2 750 MWh/jaar verbruikt, een winkel van 600 m2 300 MWh/jaar en een winkel van 300 m2 150 MWh/jaar. Hieruit is het niet moeilijk te begrijpen hoezeer de explosie van de energiekosten ons treft. Een supermarkt van 1.000 m2 gaat van een maandelijkse energierekening van 6.000 euro in 2021 naar 25.000 euro in 2023. Voor een kleine oppervlakte van 300m2 hangt het ervan af: als deze wordt uitgerust met hoogspanning, zullen de maandelijkse extra kosten € 7.600 bedragen. Als hij wordt uitgerust met laagspanning, stijgen de extra maandelijkse kosten tot 12.324 euro. En dan hebben we het nog niet eens over de indexering van salarissen, verwarming, indexering van huren en het margeverlies dat we lijden doordat we de prijsstijgingen niet volledig aan de consument doorberekenen.

Benoît Kennes gaat verder met de berekening van de kostenstijgingen die elektriciteitstoeslagen, loonindexering en huurindexering betekenen voor een supermarkt van 1.000 m2. Hij komt uit op een jaarlijks bedrag van maar liefst 364.270 euro. "Voor onze sector is dit onhoudbaar. De detailhandel werkt met kleine marges. Op een winkelwagen van 100 euro is onze nettowinst voor belasting 2 euro. Reken maar uit: met extra elektriciteitskosten van 2 tot 8 euro voor datzelfde klantenmandje, met 1 euro loonindexering, en niet te vergeten verwarming en huur, gaan veel van onze leden failliet. Met energietarieven op dit niveau komt 90% van hen in de problemen."

Hetzelfde geldt voor de slagers. "Om deze energiekosten te absorberen, zouden we de prijs van biefstuk moeten verhogen van 25 euro/kg tot 45 euro/kg en die van gekookte ham van 20 euro/kg tot 36 euro/kg. Kunnen we het tegen die prijs nog verkopen?” Ook bakkers voelen de druk: energie was vroeger goed voor 6% van hun omzet, nu voor 18%. "Veel bakkerijen zijn al gesloten, andere zijn dat van plan wanneer hun vaste contracten aflopen.” De horecasector, die al zwaar werd getroffen door corona, wordt dubbel gestraft: de voedselinflatie heeft geleid tot een prijsstijging van 15% in de sector. De prijs nog verhogen om de extra energiekosten te compenseren is onmogelijk, tenzij je klanten wilt wegjagen.

Wat zijn de oplossingen?

Wat eisen de aanwezige federaties? "We vragen niet om een aalmoes”, stellen ze. Maar ze geloven niet in vage steunmaatregelen of subsidies, die zeker welkom zijn, maar bijna bespottelijk in vergelijking met de omvang van het echte probleem: het zijn de energiekosten die de oorzaak van alles zijn, en het zijn deze kosten waar een plafond op moet kopen van maximaal 100 euro per MWh. Als deze kritieke parameter niet wordt aangepakt, zullen de problemen zich blijven opstapelen.” Als we de huidige energieprijs moeten betalen, kunnen we onze andere leveranciers niet meer betalen. Onze prijzen nog laten stijgen is geen optie: het zou alle consumptie afsnijden en de consument belasten. Als er niets wordt gedaan aan de energiekosten zelf, riskeren al onze sectoren een massale golf aan faillissementen. Het is dringend: de energieprijzen zijn 10 maanden geleden beginnen te stijgen. Vandaag de dag is 50% van de KMO's overgestapt op energiecontracten met variabele tarieven. Op 1 januari volgend jaar zal dit 80% zijn. Niet iedereen zal dat overleven.”