iStock
De inflatie is in maart zeer licht gestegen tot 6,67%, zo blijkt uit cijfers van Statbel. De voedselinflatie daarentegen bleef sterk stijgen: 17,02% tegenover 16,12% in februari. De schuld van de winstmarges van bedrijven?
In maart bedroeg de inflatie 6,67%, tegenover 6,62% in februari en 8,05% in januari, wat wijst op een stagnatie van de daling die sinds vorig najaar werd vastgesteld. De inflatie op basis van de gezondheidsindex steeg deze maand tot 7,35%, tegenover 6,84% in februari en 8,28% in januari. De inflatie zonder energieproducten klom verder (9,25 % in maart, 8,87% in februari en 8,61% in januari),, net als de kerninflatie, die geen rekening houdt met de prijsevolutie van de energieproducten en de onbewerkte voedingsmiddelen (8,57% in maart, 8,28% in februari en 8,05% in januari). De consumentenprijsindex ten slotte steeg met 0,72 punten (+0,57%) tot 127,67 punten, tegenover 126,95 punten in februari en 128 punten in januari.
Voeding, met een inflatie van 17,02%, levert een bijdrage van 3,24 procentpunt aan de totale inflatie. De belangrijkste prijsstijgingen in maart hadden betrekking op fruit, elektriciteit, lichaamsverzorging, groenten, suiker en suikerwaren, reizen naar het buitenland, brood en granen, restaurants en cafés en alcoholvrije dranken. Aardgas en alcoholische dranken hadden daarentegen een verlagend effect op de index, merkt Statbel op.
Winstmarges drijven de inflatie aan?
Hoewel de stijgende energie- en grondstoffenprijzen, met de daarmee gepaard gaande stijging van de lonen, lange tijd werden aangewezen als de belangrijkste verklaring voor de hoge inflatie van 2022, is dat de laatste weken veranderd door een nieuw beeld dat zich opdringt. Een beeld dat nauwelijks in het voordeel is van bedrijven en dat verder is versterkt door een artikel van drie economen op de blog van de Europese Centrale Bank. Die schrijven dat een van de belangrijkste oorzaken van de hoge inflatie, naast externe factoren (energieprijzen, verstoringen van de toeleveringsketen ...), de stijging van de winstmarges van bedrijven lijkt te zijn, ruim voor de loonstijgingen.
"Veel bedrijven zijn blijkbaar in staat om hun winstmarges te verhogen zonder een aanzienlijk verlies aan marktaandeel te lijden", vervolgen de auteurs. "Hoe kan dit? Ten eerste is de vraag in veel sectoren groter dan het aanbod (...) Hoge inputprijzen (bijvoorbeeld voor energie) hebben het voor bedrijven ook gemakkelijker gemaakt om hun winstmarges te verhogen, omdat het moeilijker is om te bepalen of hogere prijzen het gevolg zijn van hogere kosten of van hogere marges. En aangezien (...) bedrijven hun reële inkomensverliezen zoveel mogelijk trachten terug te verdienen, kan de hoge inflatie een extra gelegenheid bieden om dat te doen." De economen voegden eraan toe: "Tussen 1999 en 2022 waren de winsten goed voor gemiddeld een derde van de bbp-deflator (een economische indicator die de inflatie meet). In 2022 hebben ze voor twee derde bijgedragen.”
"De meeste bedrijven hebben hun marges in 2022 zien krimpen”
Voor Raïsa Basselier, econoom bij de Nationale Bank België, lijken die vaststellingen niet onlogisch gezien de context. "Op korte termijn kunnen bedrijven hun prijzen sneller aanpassen dan de loononderhandelingen", legt ze uit. "Het is niet uitgesloten dat bedrijven een zekere 'voorsprong' krijgen, maar die wordt later gecompenseerd wanneer de loononderhandelingen leiden tot hogere loonkosten." De expert van de Nationale Bank wijst er in dit verband op dat de lonen in België sneller worden aangepast dan in de andere landen van de eurozone via automatische loonindexering. "Daardoor wordt de binnenlandse prijsdruk in België waarschijnlijk sterker gedreven door de loonontwikkeling dan in de eurozone , en dus minder door de evolutie van de winstmarges.” Raïsa Basselier verwijst naar een recente studie over winstmarges door twee collega's van de Nationale Bank België. "Zij stelden vast dat slechts een kleine groep van zeer grote bedrijven het macroniveau van de winstmarges bepaalt, die begin 2022 meer leken te stijgen. Nochtans hebben de meeste bedrijven hun marges in 2022 juist zien dalen ten opzichte van 2021. En dat is ook het geval voor supermarkten, gespecialiseerde voedingswinkels en andere retailbedrijven", besluit de econoom.
NBB
