Een van de voorstellen die op tafel liggen voor de onderhandelingen over de toekomstige belastinghervorming, aangebracht door minister van Financiën Vincent Van Peteghem (CD&V), is een verlaging van het btw-tarief naar 0% op basisproducten, ter compensatie van de wijziging van 6% (of 12%) naar 9% belasting op andere voedingsproducten.
Worden brood, melk, boter, fruit of groenten binnenkort vrijgesteld van btw? In elk geval is dit een van de opties op de onderhandelingstafel van de regering als onderdeel van de belastinghervorming die ze wil doorvoeren. De maatregel is minstens voor een deel bedoeld als compensatie voor de harmonisering naar 9% van de verlaagde tarieven die momenteel 6% (levensmiddelen, water, geneesmiddelen, boeken, vervoer enz.) of 12% (restaurants, margarine enz.) bedragen. Een van de doelstellingen van deze maatregel is om gezonde voeding toegankelijker en dus goedkoper te maken. De tegenstanders bekritiseren de hoge kosten voor weinig tot geen effect, maar de belangrijkste vrees is nog dat de prijsverlaging geabsorbeerd zal worden door de producenten of detailhandelaren en uiteindelijkniet zal worden gevoeld door de eindconsument, zo schreef De Standaard afgelopen woensdag. Die valkuil kan worden vermeden als aan een aantal voorwaarden is voldaan, aldus de auteurs van een analyse van de Europese Commissie die door het Vlaamse dagblad wordt geciteerd: een goed geïnformeerde consument, sterke concurrentie op de markt en een ruime keuze aan producten in de betreffende categorie.
In het begin van het jaar heeft Spanje een dergelijke btw-verlaging op basisproducten doorgevoerd. Tot algemene tevredenheid, zo lijkt het, want de regering wil de maatregel nu handhaven zolang de voedselprijzen hoog blijven, terwijl hij aanvankelijk tijdelijk zou zijn, met een looptijd van slechts zes maanden. Nog altijd volgens de door De Standaard geciteerde analyse van de Commissie heeft de ingreep wel degelijk geleid tot een verlaging van de prijzen die consumenten betalen voor kaas, fruit en pasta. Het effect op brood en melk was echter slechts zeer gedeeltelijk. Aan de andere kant lijkt Nederland, dat ooit overwoog een soortgelijke maatregel in te voeren, ondertussen minder overtuigd. Dat zou een gevolg zijn van de publicatie van een economische analyse waarin werd gesteld dat de effecten op de prijzen te klein waren om de eetgewoonten van de consumenten significant te veranderen.
