Ellen Petry Leanse: "Retail moet zich opmaken voor revolutie"

“Het is hoog tijd dat retailers hun relatie met de consument herzien. Alles on demand en onmiddellijk krijgen, is niet houdbaar”, zegt Ellen Petry Leanse. De vrouw werkte in een vorig leven voor technologiereuzen Apple en Google, stond aan de zijde van Steve Jobs en is op 31 mei te gast op Gondola Day.

Ellen Petry Leanse is een vrouw met een stevige reputatie in Silicon Valley. Ze was hoofd Global Marketing Communications bij Google, werkte mee aan de eerste online communities bij Apple, werkte aan de zijde van Steve Jobs en adviseerde meer dan 40 start-upbedrijven. In 2012 stond ze in de lijst van meest invloedrijke vrouwen in Silicon Valley. Vandaag heeft ze een opmerkelijk boek uit: ‘The Happiness Hack’. Daarin toont ze hoe mensen zich kunnen losmaken van de druk van de hedendaagse technologie en consumptie. Vreemd misschien, voor iemand die jarenlang werkte voor grote technologiebedrijven, maar net zij is uitstekend geplaatst om de impact van technologie en consumptie op ons leven in te schatten.

Waarom heeft u dit boek geschreven?

Ik ben bezorgd. Ik heb na mijn carrière bij technologiebedrijven gewerkt in het onderwijs (Leanse is instructeur aan Stanford University, ds). Daar kreeg ik het gevoel dat mensen minder gelukkig worden. Dat intrigeerde me. Hoe komt dat? Er is een verband met de technologie die we dagelijks gebruiken. De ingenieurs bij technologiereuzen weten fantastisch goed hoe ze onze aandacht moeten trekken en gaande houden. Ze spelen in op aandachtmechanismen die diep in ons brein opgeslagen zitten en die we lang geleden gebruikten om bijvoorbeeld op jacht te gaan of een hut te bouwen. Door dat te doen, maken ze ons verslaafd zonder dat we het zelf merken en worden we ongelukkig. Silicon Valley hackt ons brein.

Het geldt ook voor onze consumptie, zegt u: we willen alles zo snel mogelijk, maar daar worden we niet noodzakelijk gelukkig van.

We zijn geconditioneerd door onze technologie om onze wensen on demand in vervulling te zien gaan. De technologie probeert zo weinig mogelijk afstand te creëren tussen wat we willen en wat we hebben. Dat lijkt iets goeds, maar op termijn is het onhoudbaar. En we weten dat allemaal. Op de duur maakt ons dat ongelukkig.

Hoe kunnen we bewuster consumeren?

Ver moet je het niet zoeken. Er is nu al groeiende aandacht voor lokale productie, voor artisanale voeding, bio enzovoort. Daar ligt de toekomst. De retailers moeten zich daarop instellen. Velen doen het niet, omdat ze alleen maar kijken naar wat data tonen. Maar data tonen alleen maar wat er in het verleden gebeurde. Om veranderingen op te sporen, moet je kijken naar wat mensen doen en willen.

Wat willen mensen?

Connectie maken met anderen, gemeenschap en het gevoel dat ze iets goed doen, dat hun leven ertoe doet. Om die reden zien meer en meer mensen het verband tussen hun consumptiepatroon en het milieu en geopolitieke omstandigheden en levensomstandigheden van mensen elders in de wereld. Onze houding tegenover producten verandert. Voor retailers is dat schrikken. Het is een revolutie. Maar ze kunnen er iets mee aanvangen. Zij die erop inspelen en rekening houden met die ommekeer, zullen het goed doen.

Meer duurzaamheid, dus.

Ja, en dat geldt vooral ook voor de relatie tussen bedrijven en klanten. De consument is een onderdeel van een ecosysteem dat duurzamer moet gemaakt worden. Ik daag uit retailers uit. Wij zakenlui hebben een hoge prijs betaald door klanten alleen als consumenten te zien, ze te reduceren tot anonieme data. We zien ze als een spons die alles opslorpen wat er op de markt komt. Dat zal niet blijven duren.

Iets helemaal anders: u werkte nauw samen met Steve Jobs. Hoe was dat?

Steve was een geweldige vent. Er gaat nog altijd bijna geen dag voorbij waarin ik niet aan hem denk. Het jammere is dat veel mensen denken dat hij een rotzak was en dat ze zelf ook een rotzak moeten zijn om te excelleren in hun job. Dat klopt niet. Steve vond dat mensen zichzelf veel te veel beperkingen oplegden en schudde hen wakker om dat duidelijk te maken. Ik ben het daar helemaal mee eens. Soms kon hij dat op een vriendelijke manier duidelijk maken, soms deed hij dat op een harde manier. Maar hij is een held, een geweldige inspiratiebron.