De EU-richtlijn rond oneerlijke handelspraktijken, die bedoeld was om de agrovoedingssector eerlijker te maken "biedt alleen bescherming aan leveranciers, maar niet aan aankopers”, aldus EuroCommerce, de vereniging die de Europese retail vertegenwoordigt.
De richtlijn rond oneerlijke handelspraktijken in de landbouw- en voedselvoorzieningsketen, die in 2019 door het Europees Parlement en de Europese Raad is goedgekeurd, moet landbouwer, kleine en middelgrote leveranciers beter beschermen tegen misbruik door grote industriebedrijven en retailers. De meeste lidstaten hebben de richtlijn al in hun nationale wetgeving verankerd en anderen lijken daarmee bezig te zijn. De richtlijn bevat onder meer een lijst van verboden praktijken tussen kopers en leveranciers en minimale regels rond de controle. Zodra de wet van kracht is, wordt een hele reeks handelspraktijken die op commercieel niveau als oneerlijk worden beschouwd op de zwarte lijst geplaatst. Het gaat daarbij onder meer om late betalingen en last-minute annuleringen van bestellingen van voeding dat kan bederven, eenzijdige wijzigingen of wijzigingen met terugwerkende kracht van contracten, het dwingen van de leverancier om te betalen voor verspilde levensmiddelen, het weigeren om schriftelijke contracten te ondertekenen, enzovoort. Zowel landbouwers als kleine en middelgrote leveranciers zullen daarom klachten kunnen indienen tegen aankopers die zich aan dergelijke praktijken schuldig maken. Bovendien garandeert de richtlijn vertrouwelijkheid om represailles te voorkomen.
In België heeft de Raad van Ministers in juni de omzetting van de richtlijn goedgekeurd. "Oneerlijke praktijken zijn niet ongewoon in de voedingssector. Met dit wetsontwerp brengen wij de machtsverhoudingen tussen de verschillende actoren in de voedingssector opnieuw in evenwicht", verklaarde toenmalig federaal minister van Economie Pierre-Yves Dermagne. De federale minister van Landbouw, David Clarinval, oordeelde toen dat "deze grote hervorming van de wetgeving een belangrijke stap is in de richting van meer eerlijkheid en trouw bij handelstransacties tussen leveranciers en aankopers in de landbouw- en voedselvoorzieningsketen.”
"Sommige lidstaten beschermen grote leveranciers”
EuroCommerce, de vereniging die de Europese distributie vertegenwoordigt en die rechtstreeks getroffen wordt door de richtlijn, heeft gereageerd op de publicatie van een verslag van de Commissie over dit onderwerp. Christian Verschueren, uittredend algemeen directeur, wees erop dat "de richtlijn de nationale autoriteiten veel ruimte laat bij de uitvoering van de wetgeving, waarbij een aantal lidstaten veel verder gaat dan de voorschriften van de richtlijn, met een reëel risico op verdere versnippering van de interne markt en het reguleren van praktijken die zeer weinig gevolgen hebben voor de landbouwers.” De organisatie, die eraan herinnert dat "maatregelen die verder gaan dan het minimum waarin de richtlijn voorziet, verenigbaar zijn met de richtlijn mits zij de regels van de interne markt van de EU respecteren”, betreurt dat "de richtlijn alleen voorziet in bescherming voor leveranciers, maar niet voor aankopers en dat een aantal lidstaten heeft besloten om grote leveranciers met een aanzienlijke marktmacht te beschermen.”
Daarom roept EuroCommerce de Commissie op "na te gaan welke lidstaten dit systeem hebben gebruikt om maatregelen op te nemen die onverenigbaar zijn met de regels van de interne markt (...) om te beoordelen of deze maatregelen de landbouwers ten goede komen (...) en dringend haar besluit te heroverwegen om aankopers uit te sluiten van de nieuwe feedbackronde die zij momenteel uitvoert.”
