Rapport Liggen producenten aan de basis van de plastic soep?

Met de klimaattop in Madrid die volop aan de gang is en de talrijke klimaatmarsen eerder dit jaar, kunnen we er niet meer omheen: duurzaamheid is hot. The war on plastic is daarbij een van de belangrijkste topics, zo blijkt uit het "Food Retail on the move"-rapport van Gondola Academy. Wij geven tekst en uitleg.

Als we aan het woord duurzaamheid denken, denken velen automatisch aan de strijd tegen plastic afval. Een kwestie waar vooral retailers en producenten mee af te rekenen hebben, omdat veel producten, waaronder ook groenten en fruit, nog steeds verpakt worden in een plastic hoesje. Toch is de laatste tijd meer verbetering op komst. En daar dragen ook consumenten, die steeds mondiger worden, aan bij. Zo blijkt uit de hele heisa die eerder dit jaar ontstond toen Delhaize zijn getrouwheidsactie lanceerde met de befaamde 'legoblokjes' waar klanten hun eigen Delhaize-shop meer konden maken.  Op sociale media lokte de campagne meteen tal van protestreacties uit. De reden? De overdaad aan plasticverpakkingen: de kleine blokjes waren namelijk verpakt in plastic zakjes (1 per aankoopschijf van 20 euro), waar nog eens een extra plastic verpakking in zat. Te veel overbodig plastic, zo oordeelden consumenten, waarna Delhaize onder druk van social media zijn excuses moest aanbieden en besloot om als compensatie meer verzamelbakken voor plastic afval te installeren in zijn winkels en zich nog meer in te zetten voor andere duurzame projecten. De hele heisa bewijst nog maar eens de kracht van sociale media en de verplichting die er voortaan bestaat om elk initiatief te onderwerpen aan ‘duurzaamheidscriteria’. Concepten en campagnes die slecht zijn voor het milieu kunnen immers niet op veel steun rekenen van het grote publiek.

Toch levert zo’n tik op de vingers wel de nodige resultaten op. Want niet veel later kwam Delhaize aanzetten met een duurzaamheidsplan waarbij het onder meer plastic voor eenmalig gebruik wil verbannen uit zijn winkels. Ook moet tegen 2025 50% van zijn drankverpakkingen uit rPET-verpakkingen bestaan, en wil de retailer herbruikbare of recycleerbare materialen inzetten voor al zijn verpakkingen. Tot slot zal ook het gebruik van plastic met 25% verminderd worden tegen 2025. Ambitieuze doelstellingen, maar het toont wel dat Delhaize de boodschap van de consument begrepen heeft. 

Ook andere retailers zoals Colruyt en Carrefour blijven niet achter en besloten onder meer om de wegwerpzakjes voor fruit en groenten volledig te bannen. Carrefour wil op termijn zelfs alle wegwerp plastic bannen en om die ambitie kracht bij te zetten lanceerde de retailer eerder deze week nog zijn nieuwste recycleerbare alternatief, namelijk de ocean bags, die gemaakt zijn van zeeafval. 

Duurzame verpakkingen

Ook de merken zitten niet stil. Zo herzien ze volop hun plastic verpakkingen en vervangen ze die door alternatieven die gemaakt zijn van gerecycleerd plastic of die zelf recycleerbaar zijn. Enkele voorbeelden? Ecover dat in samenwerking met AB InBev recent zijn limited Edition van het afwasmiddel “Too Good to Waste" lanceerde. Die fles bestaat voor 100% uit gerecycleerd plastic, en er is trouwens meer: het afwasmiddel bestaat voor minstens een kwart bestaat uit restalcohol, afval dat na het brouwen van alcoholvrij bier overblijft. Van een duurzame oplossing gesproken. Een ander recent voorbeeld: Aoste dat zijn nieuwe verpakkingen introduceert die bestaan uit 80% karton. De verpakking bevat daardoor 60% minder plastic dan voorheen. 

Ook Unilever zit niet stil op het gebied van plastic afval. Recent maakte het bedrijf, bekend van merken als Dove, Ben & Jerry’s en Lipton, nieuwe ambitieuze toezeggingen bekend om haar plastic afval te verminderen. Concreet wil het bedrijf tegen 2025 haar gebruik van nieuw plastic halveren door het absolute gebruik van plastic verpakkingen met meer dan 100.000 ton te reduceren en het gebruik van gerecycled plastic sneller te laten groeien. Daarnaast wil het bedrijf ook meer plastic verpakkingen helpen inzamelen en verwerken dan het verkoopt. Zo zal het jaarlijks ongeveer 600.000 ton plastic helpen inzamelen en verwerken. Dit zal het bedrijf doen via investeringen en partnerschappen die de infrastructuur voor afvalbeheer verbeteren in verschillende landen waar Unilever opereert. Unilever is trouwens al goed op weg om eerdere doelstellingen te realiseren. Zo wil het bedrijf tegen 2025 alle plastic verpakkingen herbruikbaar, recyclebaar of composteerbaar maken en ten minste 25% gerecycled plastic in haar verpakkingen gebruiken. 

En niet alleen de merken en retailers spannen zich in in de strijd tegen plastic afval. Ook consumenten zijn bereid om hun steentje bij te dragen. 6 op de 10 Europeanen gaf onlangs immers aan meer te willen betalen voor verpakkingen met minder plastic. Zo bleek uit een studie van DS Smith,  een belangrijke Europese speler op het vlak van duurzame verpakkingen. 

Nieuwe duurzame technologieën

Toch moet het gebruik van plastic volgens Gondola Academy genuanceerd worden. Niet alle plastic is immers slecht. Zo gebruiken verschillende producenten en retailers plastic ook om producten zoals groenten en fruit langer vers te houden. Al zijn retailers tegenwoordig ook volop bezig met het testen van nieuwe alternatieve technieken. Zo experimenteert Albert Heijn in zijn nieuwe vers concept met de ‘dry misting’ techniek  waarbij groenten en fruit beneveld worden zodat de producten langer vers blijven. In Duitsland ging supermarktketen Rewe trouwens nog een stapje verder. De retailer experimenteert er immers met een eetbare coating voor fruit om de houdbaarheid te verlengen. Concreet zorgt de extra laag ervoor dat er relatief weinig zuurstof bij het fruit komt, waardoor de rijpheid wordt verlengd en het rotten wordt vertraagd. De houdbaarheid zou twee keer zo lang zijn als bij gewoon fruit. Momenteel test Rewe de eetbare coating enkel bij limoenen, avocado’s, mango’s en pompelmoezen.

Er is met andere woorden beterschap op komst, al benadrukt Gondola Academy in zijn rapport dat het nog steeds de bedoeling is om duurzamer te zijn en niet gewoon de visie van consumenten te volgen over wat al dan niet goed en slecht is. 

Wie is de schuldige?

Maar wie is er nu eigenlijk verantwoordelijk voor al dat plastic afval. Uit een rondvraag van GfK blijkt dat consumenten uit Europa en Rusland vooral producenten verantwoordelijk achten voor de grote plastic soep. Opvallend: retailers werden daarentegen een pak minder aangeduid als de schuldige. 

Als we specifiek kijken naar het oordeel van de Belgische consumenten, zien we dat ook zij producenten als de grote boosdoener zien (zij kregen een indexscore van 184), gevolgd door de overheid (104), consumenten (60) en tot slot retailers (41).

Toch is het in realiteit vaak niet één schakel, maar wel de hele sector, inclusief de consument, die aan de oorzaak ligt van het probleem. Daarom is het belangrijk dat de hele keten samenzit rond de tafel en samen op zoek gaat naar een duurzame oplossing voor de plastic soep. Al lijkt dat nog niet voor direct te zijn…