Spanningen tijdens de onderhandelingen, binnenkort blokkades aan supermarkten?

Het ketenoverleg omtrent de melk- en varkensprijzen verloopt erg moeizaam. Met de naderende deadline van 31 augustus in het vooruitzicht, maken Christophe Sancy en Pierre-Alexandre Billiet, respectievelijk hoofdredacteur en CEO van Gondola, een analyse van de gebeurtenissen.

De problemen waar Europese melk- en varkensboeren mee te kampen hebben zijn al langer gekend. In heel Europa brengen ze acties en blokkades met zich mee, maar tegelijkertijd wordt er onderhandeld om een oplossing te vinden.

Ook in België zoeken de verschillende actoren noodgedwongen naar een oplossing. Hiervoor zitten boerenorganisaties, de industrie, distributeurs, handelaarsorganisatie COMEOS en de retailers zelf rond de tafel. De deadline van 31 augustus nadert en de kans lijkt klein dat ze binnen de drie dagen tot een consensus komen. Verschillende handelaars vrezen dan ook dat hun winkel binnenkort geblokkeerd zal worden door boze boeren, wat volgens hen niet alleen catastrofaal zou zijn maar op de koop toe onrechtvaardig lijkt. Ondanks dat Gondola niet mee aan de onderhandelingstafel zit, hebben we uit goede bron vernomen wat de voornaamste argumenten zijn tijdens het overleg.

Eerst en vooral is het belangrijk dat alle partijen uit het ketenoverleg betrokken worden bij de zoektocht naar een mogelijke oplossing om de boeren wat meer ademruimte te geven. De maatregelen die de boeren, en daarmee ook de Boerenbond, eisen, spitsen zich vooral toe op de distributeurs. Van hen wordt verwacht dat ze de boeren met premies een hand toereiken. De veehouders, de handelaars, de industrie en de horeca blijven buiten schot.

Als er dan toch geld in het systeem gepompt moet worden, zou het volgens bepaalde handelaars logischer zijn om met een accijnzensysteem te werken. De overheidsinstanties in België hebben echter geen intentie om zo'n maatregelen te nemen, omdat ze liever hun handen wassen in onschuld. Ze willen dan ook geen directe betrokkenheid bij de onderhandelingen. Daarom moet het geld om de last bij de boeren te verlichten elders gezocht worden en kloppen deze laatsten nu aan bij de distributeurs. Dit onder het voorwendsel dat zij toch rijk genoeg zijn en dat ze meer dan genoeg winst maken dankzij de veetelers.

Aan de andere kant hebben ook de distributeurs overtuigende argumenten, en moet ook daarmee rekening gehouden worden. Momenteel gaan de onderhandelingen over melk en varkensvlees, maar een eventuele bijdrage niet voor beide producten dezelfde impact. De melkprijzen per liter 15 of 20 cent verhogen, zou vermoedelijk niet echt grote gevolgen hebben op de verkoopcijfers. Voor varkensvlees ligt dit anders. De vleesmarkt lijdt al onder het aangepaste eetpatroon bij de Belgen. Zij eten steeds minder vlees en verbruiken kleinere porties dan vroeger. Hoe meer de prijs van vlees stijgt, hoe minder vlees er gegeten wordt. Indien de prijs van varkensvlees morgen met 1 euro verhoogd wordt, dreigen alle actoren hieronder te lijden.

Daarnaast is de varkensindustrie in België voornamelijk exportgericht. Minstens tachtig procent van het varkensvlees dat hier geproduceerd wordt, is bedoeld voor het buitenland. Het lijkt dan ook logisch dat niet de Belgische distributeur of consument hiervoor moet opdraaien. Het is dus niet zo dat de distributeurs geen toegevingen willen doen om de boeren uit de nood te helpen, integendeel. Ook zij zijn ongerust over de toekomst van de Belgische veetelers en willen jonge boeren zeker niet demotiveren. Ze willen gewoon niet de enige zijn die een bijdrage moeten leveren, en al zeker niet als ze hiervoor bij wijze van spreken een blanco cheque moeten uitschrijven. Ook een reorganisatie van de vleesindustrie is voor hen van essentieel belang.

Daarenboven is de lineaire gedachtegang niet rechtvaardig. Per varken een premie uitreiken zou de kleine producent, die zich erop toelegt kwaliteitsvlees op de markt te brengen, maar een klein bedrag opleveren. Dit terwijl de massaproducent, die mikt op intensieve productie, hier wel behoorlijk wat munt uit zou slaan. “Het is een beetje als een alcoholieker de fles reiken”, aldus onze bron.

De verschillende partijen die rond de onderhandelingstafel zitten lijken op dit moment dan ook moeilijk verenigbaar. Het ketenoverleg duurt intussen al een week en zal maandag verder gezet worden. Met de naderende deadline hopen de actoren maandag dan ook tot een overeenkomst te komen.

Christophe Sancy & Pierre-Alexandre Billiet