Opinie "Nee, deze crisis zal onze consumptiegewoonten niet veranderen"

Krijgen we na de corona-crisis een grondige verandering van onze consumptiegewoonten? Gaan we meer lokaal kopen, meer Belgisch, meer duurzaam? Nee, zegt Pierre-Alexandre Billiet, ceo van Gondola. Daarvoor is er meer nodig.

Krijgen we na de corona-crisis een grondige verandering van onze consumptiegewoonten? Gaan we meer lokaal kopen, meer Belgisch, meer duurzaam? Nogal wat mensen lijken te denken van wel. Ze verwijzen naar hoe de corona-crisis onze consumptiewereld vandaag door elkaar schudt. Dettol en Coca-Cola, om maar die te noemen, profiteren van de lockdown, toch wat betreft de verkoop in de supermarkten. Lokale producenten doen het ook goed: de korte keten boert beter dan ooit. Maar krijgen we na de crisis ook een hele andere consument? Het antwoord is, in alle eerlijkheid: nee. De crisis verandert niets, ze vergroot alleen bestaande consumptiegewoonten uit. Alle goede voornemens om lokaal te consumeren, bij Belgische winkels te kopen, duurzaam en gezond te eten kunnen we aan ons lijstje van goede voornemens toevoegen. Afhankelijk van onze genen duren die goede voornemens gemiddeld 15 dagen. Zonder een zware crisis zullen we ons gedrag niet aanpassen. Toch zeker niet vrijwillig. 

De reden is eenvoudig: sinds 150 jaar zijn er drie belangrijke parameters die de consumptie bepalen. De eerste is de socio-demografische factor: vergrijzing, meer singles, verstedelijking en globalisering bepalen in grote mate onze consumptie. Het zijn factoren die traag werken, ze veranderen niet van de ene dag op de andere. De tweede parameter is innovatie: e-commerce, digitaal en geconnecteerd zijn, hebben een grote impact op onze consumptie. Ook hier gaat het om traagwerkende factoren: e-commerce lijkt vrij nieuw, maar bestaat al 20 jaar. De allerlaatste parameter is economisch. Een economische crash zou ons consumptiepatroon zeker veranderen. Niet omdat we bewust beter willen consumeren, maar omdat de koopkracht drastisch achteruitgaat, net als het consumentenvertrouwen. 

De moraal van het verhaal: van al onze goede voornemens zal weinig of niets in huis komen, hoezeer sommige retailers oproepen om lokaal te kopen en bij Belgische bedrijven klant te zijn of te worden. De stap tussen voornemen en effectief anders consumeren is groot. Hoe kunnen we wel veranderen? Door nieuwe gewoontes te kweken. Dat gaat niet vanzelf. Volgens Charles Duhigg, auteur van het boek ‘The Power of Habit’, duurt het gemiddeld 66 dagen om een nieuwe gewoonte te kweken. 66 dagen. De lockdown heeft niet zo lang geduurd. Gelukkig maar, zullen velen zeggen, anders waren er catastrofen gebeurd. Tegelijk zorgt het ervoor dat we als consument het stuur niet omgooien. Hadden we 66 dagen lang gezonde, duurzame en lokale producten gekocht, hadden we de wereld veranderd. Maar nu? Nee, de crisis zal onze consumptie niet (wezenlijk) veranderen. 

Pierre-A Billiet

CEO Gondola Group, guest prof. Solvay business School., Ambassador WWF-Belgium