Zes Waalse volksvertegenwoordigers van de PS hebben, zoals wij vorige maand bekendmaakten, een ontwerpdecreet ingediend om supermarkten wettelijk voor te schrijven al hun onverkochte, maar bruikbare bederfelijke producten te doneren aan liefdadigheidsinstellingen. Indien ze dat niet doen, zouden de supermarkten het gevaar lopen hun milieuvergunning te verliezen.
Ter herinnering: jaarlijks wordt 660.000 ton voedsel in de vuilnisbak gegooid. 200.000 mensen hebben echter niet voldoende te eten. Deze verspilling is voornamelijk toe te schrijven aan huishoudens (25%), maar de horecawereld en het collectieve restaurantwezen zijn hier ook bij betrokken. 2,5% van de verspilling wordt toegeschreven aan de grootdistributie.
Voor de duidelijkheid, de Waalse volksvertegenwoordigers willen aan het toekennen van een milieuvergunning de voorwaarde verbinden dat bruikbare onverkochte producten worden herverdeeld. Een winkel die zijn onverkochte bederfelijke consumptiegoederen dus niet systematisch aan één of meer instellingen aanbiedt, zal geen milieuvergunning meer krijgen.
Malik Sonnet, Huigjes Bariet, Marc Bolland, Isabelle Simons, Wolga Zien en Daniel Steenezel baseren zich hierbij op het voorbeeld van Herstal waar burgemeester Frédéric Daerden en het college aan de verlenging van de vergunning van een Carrefourwinkel de voorwaarde verbonden dat de onverkochte producten moesten worden herverdeeld. Wij namen contact op met Ann Nachtergaele, Directeur Mileu en Energie van Fevia, die erin toestemde zich over dit onderwerp uit te spreken. “De intentie is ongetwijfeld goed, het is een belangrijk onderwerp, maar dit ontwerp is niet duidelijk. Het gaat uit van statistieken waarin organisch afval en voedselafval op één hoop worden gegooid. De donatie van voedselproducten wordt al regelmatig in de plaatselijke winkels en de distributiecentrales georganiseerd. Losstaande feiten worden hier doorgetrokken tot een algemeenheid. De distributeurs doen echter al wat zij kunnen. Het is belangrijk om aan de bewustmaking te werken en informatie te verschaffen. De verschillende spelers zouden met elkaar in contact gebracht moeten worden en concrete, praktische oplossingen aangeboden moeten krijgen in plaats van een donatie op te leggen op straffe van ontneming van het recht op een milieuvergunning”.
De federatie van distributieondernemingen Comeos en de Vlaamse, Brusselse en Waalse ministers die belast zijn met de strijd tegen de armoede zullen een initiatief presenteren om de distributiesector te stimuleren maatregelen te nemen voor de donatie van hun voedseloverschotten. Comeos wijst erop dat de distributeurs al met de voedselbanken samenwerken. Maar volgens Comeos gaat het er vooral om voor de traceerbaarheid van de producten te zorgen.
De Aplsia (Association Professionnelle du Libre Service Indépendant en Alimentation) is van mening dat er geen onderscheid moet komen tussen de voeding van de rijken en die van de armen, Volgens de Aplsia is systematische donatie van onverkochte artikelen aan liefdadigheidsinstellingen moeilijk te verenigen met de doelstellingen voor voedselveiligheid van het FAVV. “Dit ontwerpdecreet negeert het FAVV, dat strijdt voor consumentenbescherming. Enerzijds zou men, aan wie er de middelen voor heeft, producten verkopen waarvan de veiligheid van de voedselketen is nageleefd. Anderzijds zou men de allerarmsten producten aanbieden waarvan de naleving van de normen niet meer wordt gecontroleerd. Dat is onaanvaardbaar”, aldus Yves Noirfalisse. Er moet geen kwaliteitsverschil worden ingevoerd tussen het voedsel voor de armen en dat voor anderen. Recht op gezondheid staat los van de sociaal-economische omstandigheden.” De vzw brengt ook de onduidelijkheden van het decreet naar voren. Momenteel is er nog geen sprake van extra kosten voor de franchisenemers. De extra handling van producten die de uiterste verkoopdatum hebben bereikt of deze bijna bereiken zou onvermijdelijk extra kosten met zich meebrengen die vervolgens op de consument zouden kunnen worden afgewenteld.
De distributeurs spreken zich over het onderwerp uit
Colruyt, dat een systeem had opgezet waarmee het bedrijf de milieu-impact kan verminderen met producten die niet door de voedselbank zijn opgehaald, ondersteunt het project van de Waalse afgevaardigden niet. “Producten die niet worden opgehaald voor de voedselbanken, worden vernietigd en vergist. Zo kunnen we met de productie van groene energie onze milieu-impact verkleinen. De donatie van bederfelijke etenswaar verbinden aan een milieuvergunning lijkt ons geen goede maatregel”, aldus de groep. Bij Colruyt bestaan geen inzamelingen in de winkels. Alles is gecentraliseerd in het distributiecentrum waar de voedselbanken twee of drie keer per week de overtollige voedingsmiddelen afhalen. In 2011 heeft de groep zo bijna 240 ton voedingsmiddelen aan de voedselbanken geschonken. Colruyt wijst er ook op dat er in de winkels geldinzamelingsacties worden georganiseerd voor de voedselbanken.
Vijf Delhaize supermarkten in Vlaanderen werken op hun beurt samen met een liefdadigheidsinstelling om verse voedingsmiddelen op te halen. Het project staat op het punt te worden uitgebreid naar Herstal. Elke middag gaat een liefdadigheidsinstelling langs een van de vijf betrokken Delhaize winkels om verse voedingsmiddelen op te halen die op het punt staan de uiterste gebruiksdatum te overschrijden, niet-bederfelijke waar die in het magazijn is opgeslagen en brood dat in de diepvries wordt bewaard. De keten zal dit project binnenkort naar tien andere supermarkten in Vlaanderen uitbreiden. Delhaize werkt, in Brussel, ook samen met liefdadigheidsorganisaties.
Bij Carrefour werkt men al enige jaren samen met voedselbanken en sociale kruideniers. Deze ontwikkeling vindt zowel plaats in de winkels als bij de distributiecentrales. “Behalve de producten die het Federaal agentschap voor de voedselveiligheid (FAVV) ons verbiedt te doneren, vooral vlees en vis, doneren wij het merendeel van onze overtollige voedingsmiddelen”, aldus Vera Vermeeren, woordvoerster van Carrefour België. Voor de groep is het voorstel positief, want hiermee kunnen mensen producten krijgen die ze zich niet kunnen veroorloven. Carrefour hoopt echter dat het ontwerpdecreet geen extra logistieke problemen zal opleveren.