De Belgische Mededingingsautoriteit beslist ten laatste op 17 maart definitief welke winkels van Albert Heijn en Delhaize moeten sluiten. De deadline ligt daarmee drie dagen later dan de grote algemene vergadering bij Ahold en Delhaize, maar achter de schermen wordt aan een compromis gewerkt met alle partijen.
In verschillende media (waaronder deze website) kon u afgelopen week lezen dat de beslissing welke winkels van Albert Heijn en Delhaize moeten sluiten van de Mededingingsautoriteit uiterlijk op 14 maart valt. De autoriteit heeft echter aan onze redactie gezegd dat de werkelijke deadline 17 maart is. Ten laatste dan weten we dus zeker welke supermarkten afgestoten moeten worden door Ahold en Delhaize om groen licht te krijgen voor de geplande fusie.
Het nieuws dat 8 winkels van Albert Heijn en 5 franchisewinkels van Delhaize zouden sluiten sloeg in als een bom in de Belgische retailwereld. Het sluiten van in totaal 13 winkels is al bijna even ingrijpend als de sluitingen in het kader van het Transformatieplan bij Delhaize, waarbij 14 winkels toe moesten of verzelfstandigd moesten worden. Dit keer staan er dan wel geen 2.500 jobs op het spel (uiteindelijk werden het er 1.800 bij Delhaize), maar bij AH alleen al zouden toch 400 banen bedreigd zijn. Wat meteen verklaart waarom in enkele vestigingen spontane stakingen uitbraken.
Nog niet definitief
We wijzen er wel graag op dat de uitgelekte informatie over winkelsluitingen nog niet definitief is. De mededingingsautoriteit zelf heeft ons bevestigd dat het om een voorontwerp gaat en dat de definitieve beslissing ten laatste op 17 maart valt. De concurrentiewaakhond focust zich daarbij ook niet op specifieke winkels die het wil sluiten, maar kijkt naar zones waar Ahold Delhaize na de fusie op lokaal niveau te veel marktaandeel zou hebben. Daardoor zou er in die zones te weinig concurrentie mogelijk zijn, wat nadelig is voor de consument. Eens de autoriteit zich daar over uitgesproken heeft, worden de betrokken partijen uitgenodigd om met voorstellen te komen. Dat is wat er nu gebeurd is. Het is pas als alle partijen er onderling niet uitgeraken dat de mededingingsautoriteit zelf een beslissing doorduwt. De deadline daarvoor is 17 maart, maar als de retailers en de autoriteit samen eerder een oplossing vinden kan de definitieve beslissing al sneller vallen.
Welke Albert Heijn-winkels volgens het voorontwerp van de concurrentiewaakhond moeten sluiten, raakte bekend via de vakbonden. Welke 5 (?) zelfstandige Delhaize-winkels de deuren moeten sluiten is een beter bewaard geheim. Er gaan wel enkele namen van winkels de ronde en ook onze redactie heeft weet van enkele geviseerde supermarkten, maar aangezien er nog niets definitief beslist is en we veel respect hebben voor de winkeluitbaters en hun personeel gaan we die hier niet meegeven.
AH & Delhaize verliezen allebei
Als Albert Heijn effectief 8 winkels gaat sluiten, verliest het enseigne in één klap niet alleen 20% van zijn winkelpark in België (vandaag 38 vestigingen) maar ook heel wat geld. Ahold heeft naar schatting 1,5 à 2 miljoen geïnvesteerd in elke nieuwe winkel, als je daar nog eens het sociaal passief bijrekent verliest de retailgroep meteen een hele som. Uiteraard is het ook mogelijk dat de winkels te koop worden gezet, maar hoe interessant zijn ze voor potentiële overnemers? Winkels als AH Groenplaats Antwerpen en AH Gent Overpoort waren naar verluidt niet de meest rendabele vestigingen.
Voor Delhaize is de situatie niet per sé comfortabeler. Winkels van aangeslotenen aan de concurrentie overlaten is eigenlijk marktaandeel afgeven. Op een moment dat Delhaize net van marktaandeel herveroveren een prioriteit heeft gemaakt, kan de retailer dat dus zeker missen.
Tegelijkertijd moeten we ook realistisch zijn: het opofferen van een 13-tal winkels in delen van Vlaanderen is klein bier voor de wereldspeler die Ahold Delhaize zal zijn. Toch zullen de directies van Ahold en Delhaize de impact van de beslissing van de mededingingsautoriteit tot een minimum proberen beperken én een deal rond willen hebben voor de bijzonder algemene vergadering op 14 maart, waar over de fusie gestemd wordt. Om de fusie veilig te stellen, het personeel gerust te stellen en om niet de indruk te wekken dat de grote fusie ten koste gaat van de zelfstandige ondernemer zoals Pierre Vancrutsen (ex-expansiemanager van Carrefour en Albert Heijn België) enkele maanden geleden in ons magazine voorspelde.
Naar oplossing zoeken
Vancrutsen riep de franchisenemers toen op om zich te verenigen om samen sterker te staan tegenover de machtige fusiegroep. Al bestaat er met Buurtsuper.be, een onderdeel van Unizo, al een organisatie die de belangen van de zelfstandige supermarktuitbater verdedigt. Buurtsuper kiest ervoor om wat betreft de bedreigde Delhaize-winkels geen polemiek te starten, maar eerder in alle discretie naar een oplossing te zoeken die in het belang is van alle zelfstandigen.
Moest het toch zover komen dat enkele Delhaize-winkeliers op 17 maart opgelegd wordt het enseigne te verlaten, dan mogen we ons aan nog heel wat juridisch getouwtrek verwachten. Deze zelfstandigen kunnen immers niet zomaar naar een ander enseigne overstappen zonder dat Delhaize hen van hun contractuele verplichtingen (die een voorkeursrecht voorzien) bevrijdt. Bovendien zijn niet alle aangeslotenen noodzakelijk eigenaars van het pand waarin hun winkel gevestigd is. Er zijn met andere woorden ook huurcontracten aangegaan. De getroffen zelfstandigen zouden zelfs een schadevergoeding kunnen vragen aan Delhaize.
De hypothese om in beroep te gaan tegen een beslissing van de Belgische Mededingingsautoriteit lijkt ons tenslotten onwaarschijnlijk. Het dossier zou zo naar het Europese niveau doorschuiven en daar heeft niemand belang bij. Hoe verder de zaak van het Belgische terrein verschoven wordt, hoe meer het op een technische manier bekeken zal worden en hoe minder er plaats zal zijn voor dialoog tussen de lokale spelers.
Zoals u kan lezen, zijn er nog heel wat elementen in dit dossier voorwaardelijk. In elk geval is geen enkele partij erbij gebaat om op dit moment olie op het vuur te gooien. Er moet net naar pragmatische oplossingen gezocht worden.