De belangrijkste concepten van 2022

Het einde van 2022 - een uitdagend jaar - is bijna in zicht. Daarom blikt Gondola naar goede gewoonte nog een laatste keer terug op het afgelopen jaar en brengen we een overzicht van de belangrijkste concepten en innovaties op de Belgische markt.

Ontdek het gloednieuwe louis delhaize open market-concept

Het gloednieuwe louis delhaize open market-concept werd voorgesteld in de winkels van Gembloux en ’s-Gravenbrakel. De nieuwe look&feel zorgt voor meer ruimte, een modern en warm interieur, en de aanwezige technologie helpt om mensen nog beter te informeren en te helpen. Bovendien is er ook een click&collect-zone aanwezig.

Herontdek het concept via onze fotogalerij over de winkel in Gembloux en 's-Gravenbrakel.

Het komen en gaan van Russische hard discounter Mere

Een van de meest besproken nieuwe concepten is vast en zeker de eerste winkel van de Russische hard discounter Mere. In juni opende de supermarktketen in alle stilte zijn allereerste winkel in Opwijk en die was op z'n minst gezegd opmerkelijk te noemen. Mere hoopte klanten te trekken dankzij zijn lage prijzen, die tot wel 20% goedkoper waren dan Aldi of Lidl. Toch kon de winkel met spartaanse inrichting, een discounter look van de jaren 80 en een beperkt assortiment met grote verpakking - dat vooral in het Russisch aangeduid stond - de Belgen niet overtuigen. Amper vier maanden na de opening, sloot de winkel in Opwijk alweer zijn deuren. “Commercieel onvoldoende rendabel”, zo klonk het. Daarmee lijkt de ambitie van de hard discounter om op termijn 10 winkels in ons land te openen voorlopig van de baan.

Herontdek het concept via fotoreportage.

Aldi opent eerste automatische Aldi Shop&Go in Utrecht

Hard discounter Aldi opende in juli zijn eerste automatische winkel in Utrecht, op de hoek van de Oudegracht en de Lange Viestraat, de drukste winkelstraat van de vierde grootste stad van het land. Deze winkel, van slechts 370m2, zit vol technologische snufjes en vormt een testwinkel voor de Belgische en Nederlandse winkels. In het assortiment vinden we dezelfde producten als in een standaard Aldi, weliswaar minder uitgebreid, maar ook enkele vernieuwingen zoals een koffiemachine en sinaasappelpers. Dankzij de technologische snufjes, die samen met partner Trigo Vision Ltd is ontwikkeld, wordt winkelen kinderspel: klanten openen het poortje aan de ingang door hun QR-code op hun Shop&Go-app te scannen, waarna sensoren vaststellen welke artikelen er in het winkelmandje worden gelegd. Op het einde begeeft de klant zich naar de uitgang, waar de betaling automatisch verloopt. 

Herontdek het concept via onze reportage.

Delhaize stelt zijn nieuwe wijnbottelarij voor

Delhaize stelde eind september zijn nieuwe wijnbottelarij in Asse voor, in aanwezigheid van premier De Croo. Met een oppervlakte van 9.500 vierkante meter, verdeeld over drie verdiepingen, is deze fabriek - goed voor een investering van 30 miljoen euro - de grootste in de Benelux. De gebottelde wijn zal niet alleen in Delhaize-winkels worden verkocht, maar ook in andere Ahold Delhaize-winkels.

Herontdek het concept via onze fotogalerij.

Bio-Planet opent nieuw winkelconcept in Sint-Denijs-Westrem

Bio-Planet presenteerde zijn nieuwe winkelconcept in Sint-Denijs-Westrem. Daar staat alles in het teken van duurzaamheid met onder andere meer producten in bulk, een aparte serre voor groenten en fruit, gerecycleerde winkelmandjes en circulaire bouwmaterialen. Naast een extra focus op duurzaamheid zijn er ook nieuwe elementen aanwezig in Sint-Denijs-Westrem. Zo heeft de vestiging zijn een eigen bakkerij, pakt het uit met een uitgebreide bedieningstoog met ruim 350 soorten vlees, kaas, charcuterie en veggieproducten, en is er ook een ruim assortiment aan biowijnen, biodynamische wijnen en natuurlijke wijnen. Tot slot is er ook een heuse cadeauhoek aanwezig met onder meer bloemen, originele cadeaumanden of handige cadeauverpakkingen om zelf een pakket samen te stellen. 

Herontdek het concept via ons artikel.

Aldi kiest voor compacte winkels in Brussel

Aldi trekt naar de stad met een nieuwe concept: winkels van 600 tot 800m2. De discounter opende zijn eerste  stadswinkel op 30 november in de Brusselse studentenwijk in Elsene en heeft grootste plannen om zijn nieuwe concept nog verder uit te rollen. Zo investeert de keten de komende jaren maar liefst 35 miljoen euro in de Brusselse regio om zijn uitbreidingsstrategie voort te zetten, om nog maar te zwijgen van de plannen voor nieuwe winkels in Brabant in 2023, in Eigenbrakel en Grimbergen. Aldi onthult nu al de locatie van nieuwe winkels die in 2024 zullen verschijnen in Schaarbeek (2 winkels), Elsene en Ukkel. Maar veel andere projecten worden nog bestudeerd.

Herontdek het concept via onze reportage.

Grote verschuivingen bij e-commerce

2022 was een zeer uitdagend jaar op het gebied van e-commerce. Na de flinke boost tijdens corona, viel de groei dit jaar wat terug. Dat bezorgde enkele grote spelers waaronder bol.com serieuze kopzorgen. Het bedrijf besloot niet alleen om zijn beursgang dit jaar uit te stellen, maar moest ook flink besparen en schrapte daardoor maar liefst 300 jobs. Maar dat was niet alles. Er waren enkele grote verschuivingen op de e-commercemarkt. De grootste verrassing kwam van de markt voor de flitsbezorgers, waar online spelers boodschappen binnen de 10 of 15 minuten aan huis leveren. Flitsbezorging was in 2021 nog het fenomeen van het jaar, maar lijkt nu zo goed als verdwenen. Zo liet marktleider Gorillas in juni weten dat het zijn activiteiten in België stopzet, al werd een deel van zijn kantoorpersoneel en zijn lokale business intelligence op het gebied van flitsbezorging overgenomen door online leveringsplatform eFarmz. Later raakte bekend dat Turkse concurrent Getir Gorillas volledig overnam. Het nieuws dat Gorillas zijn activiteiten stopzette in ons land was misschien wel dé verrassing van het jaar, aangezien Gorillas goed op dreef leek om heel België te veroveren, al bleek het concept uiteindelijk niet rendabel genoeg. 

Een heel ander verhaal was het op de markt van de online supermarkten. Daar verscheen het ene nieuwe gezicht na het andere. Zo verwelkomden we dit jaar niet alleen het Belgische Rayon en het Nederlandse Crisp, maar ook het Chinese Ochama en het Finse Foodello. Geen vanzelfsprekenheid als je de terugval van e-commerce en de hoge inflatie in het achterhoofd houdt. Toch lijken online supermarkten, in tegenstelling tot flitsbezorgers, de nieuwe rage van het moment. Uit onderzoek van Gondola blijkt dat er in minder dan 3 jaar tijd maar liefst 9 online supermarkten hun opwachting maakten in België. Vooral de convenience factor lijkt klanten aan te spreken, al zal het komende jaar nog moeten blijken hoeveel bestaansreden online foodretailers in ons land hebben en op welke manier ze erin slagen een rendabel businessmodel neer te zetten. 

Naast de pure e-commercespelers zijn ook retailers zich dit jaar meer gaan focussen op e-commerce. Zo startte bioketen The Barn dit jaar met thuisleveringen, bekijkt drogisterijketen Kruidvat of het deze dienst in de toekomst kan aanbieden en breidde Albert Heijn zijn bezorgregio verder uit. Delhaize van zijn kant startte met delivery+, een abonnementsformule voor haar e-commerce-thuisleveringsaanbod die beschikbaar is in Brussel, Antwerpen, Luik, Gent en Leuven. En ook Carrefour en Colruyt Group rustten niet op hun lauweren. Carrefour sloeg namelijk de handen in elkaar met maaltijdbestelplatform Takeaway.com dat diens producten aan huis zal leveren. In eerste instantie ging het om een test met de Carrefour Express Anspach in Brussel. Tot slot liet ook Colruyt Group weten dat het via zijn bezorgdienst Collect&Go-leveringen aan huis bezorgt in grootsteden als Brussel en Antwerpen. “We gaan dit doen met een eigen netwerk van bezorgers die leveren vanuit Londerzeel”, aldus Jo Willemyns, COO food retail en marketing services. Als het concept aanslaat in Antwerpen en Brussel zal het progressief uitgerold worden naar andere gebieden, afhankelijk van de bevolkingsdichtheid en de koopkracht van de consumenten die in de regio wonen. Denk daarbij aan grootsteden als Luik en Gent.

Einde van een tijdperk

2022 luidde ook het einde het einde van een tijdperk in. Zo besloten een aantal retailers om te stoppen met papieren folders. Denk daarbij aan de Franse supermarktketens E. Leclerc en Cora, het Duitse Rewe - gedeeltelijk-  en Lidl in de Nederlandse provincie Utrecht. Ook bij ons liet Carrefour weten dat het voortaan geen papieren folders meer verdeelt in het district Antwerpen en de Brusselse agglomeratie. De reden? Enerzijds de gestegen papierprijzen, maar anderzijds de impact op het milieu en het feit dat het digitale aspect steeds belangrijker wordt. Volgend jaar zullen er nog meer steden volgen, aldus de supermarktketen. Andere retailers behouden dan weer hun papieren folder, maar zetten wel meer in op het digitale. Zo besliste Aldi om de digitale folder via een QR-code op melkverpakkingen te promoten. 

Een andere vaste waarde die dreigt te verdwijnen? De munten in de winkelkarren. Albert Heijn heeft als eerste beslist om voortaan winkelkarren ter beschikking te stellen zonder munten. Volgens de supermarktketen zijn ze niet meer nodig om de diefstal van de wagentjes tegen te houden. Een bijkomende reden is dat veel mensen vandaag geen munten op zak hebben, waardoor er soms irritatie was bij klanten. Er werd vaak al gewerkt met plastic jetons, maar daar kan Albert Heijn nu op besparen. Nog een verandering bij de retailer: de winkelwagens zullen ook niet meer vast geschakeld met een ketting, behalve daar waar er een veiligheidsprobleem zou kunnen ontstaan.

De opvallendste verdwijning dit jaar is echter die van de iconische keten Makro. De Belgische tak van Makro en Metro is al jaren verlieslatend en vormt daardoor een blok aan het been van Metro Group. In juni werden de Belgische activiteiten overgenomen door Bronze Properties. Uiteindelijk vroeg Makro Cash & Carry België bescherming aan tegen schuldeisers en werd er op zoek gegaan naar een mogelijke nieuwe eigenaar. Terwijl Metro werd begeerd, kreeg Makro geen geloofwaardige aanbiedingen. Het lot van de twee merken is dus verschillend. De Antwerpse ondernemingsrechtbank heeft de verkoop goedgekeurd van 9 Metro-vestigingen aan Sligro Food Group (voor 47 miljoen euro), en de Evergem-winkel aan de Limburgse groep Van Zon (400.000 euro). Voor Makro is het echter over en uit: de 6-Makro-winkels sluiten definitief de deuren op 31 december. Nadien gaan de winkels in vereffening of in faillissement, daar is vandaag nog geen duidelijkheid over.

En niet te vergeten

Naast enkele iconen die verdwenen, zijn er nog andere concepten die het moeilijk kregen door de hoge energieprijzen, de inflatie, de oorlog in Oekraïne,...  'Local hero' Fruitmarkt Cools, een keten met een dertigtal winkels in Antwerpen en Limburg, houdt er na 85 jaar mee op. “De formule is op”, klonk het bij zaakvoerder Luc Cools. Hoewel het faillissement werd aangevraagd, is het wel de bedoeling dat de winkels in Antwerpen-Centrum verdergaan onder de naam Best Fruit. Voor de andere winkels wordt met de curator naar een oplossing gezocht. Ook Mealhero, een Gentse start-up die een zelf ontwikkelde slimme stomer aan de man bracht waarmee aan huis geleverde vriesverse ingrediënten konden bereid worden, vroeg dit jaar het faillissement. En dit zijn slechts 2 voorbeelden van de vele bedrijven die hun deuren moesten sluiten door de crisis.

Ook bepaalde concepten scoorden minder goed. Dreambaby besloot bijvoorbeeld om te stoppen met zijn tweedehandsservice omdat het niet voldeed aan noden van de klant. Jumbo verminderde dan weer in alle stilte het aantal City-winkels van achttien naar vijf. De overblijvende winkels werden omgezet in meer gewone supermarkten. De reden voor deze beslissing is niet ver te zoeken, aldus het bedrijf: het versassortiment dat zo typisch is voor een Jumbo City is steeds meer in ‘gewone’ Jumbo-supermarkten te vinden, waardoor het onderscheidt tussen de twee concepten vervaagd en Jumbo City's dus overbodig worden.

Maar het was niet allemaal kommer en kwel. Hubside.Store, dat in 2020 het licht zag en gespecialiseerd is in nieuwe en opgeknapte multimedia en verhuur, maakte dit jaar de oversteek naar Vlaanderen. De keten was al aanwezig in Wallonië en het Brussels Hoofdstedelijk Gewest, maar nu ook op in het winkelcentrum van Wijnegem, in Waasland Shopping in Sint-Niklaas en in Gent. Daarnaast opende het 3 nieuwe Waalse winkels. Aldi van zijn kant speelde in op de verlaagde koopkracht en kwam met tijdelijke outletwinkels waar het grote voorraden van veelal seizoensgebonden non-foodproducten aan bodemprijzen aanbiedt. Bovendien kan de hard discounter zo ook zijn overstock aan non-foodartikelen wegwerken. Delhaize opende, in samenwerking met Selecta, dan weer onbemande Shop&Go-winkels in bedrijven en startte een testproject waarbij klanten hulp krijgen van robots wanneer ze een product niet vinden. Colruyt Group stelde dit voorjaar tot slot zijn ambitieuze groeiplan voor de komende 15 jaar voor, waarbij het onder meer focust op meer food- en non-foodwinkels, maar ook op digitalisering door de Xtra-kaart naar een hoger niveau te tillen en in te zetten op thuisleveringen, een betere service en duurzaamheid. Daarnaast plaatste Colruyt de Eco-Score van producten op het prijsetiket, liet de groep klanten bij aankoop van voeding met Eco-score A of B punten sparen die omgezet worden in projecten die bijdragen aan het milieu, testte Collect&Co een zelfrijdend voertuig dat kan ingezet worden voor de last-mile en laat het bedrijf medewerkers sneller rekken vullen dankzij een app. Het is duidelijk dat de retail, ondanks de moeilijke marktomstandigheden, duidelijk niet heeft stilgezeten. Al werd het bedrijf wel afgestraft op de beurs wegens teleurstellende resultaten.

Upcoming

Hoewel 2023 ook nog een onzeker jaar beloofd te worden, kijken we alvast uit naar de nieuwe concepten en innovaties die het jaar voor ons in petto zal hebben. Zo wordt het onder meer uitkijken naar de lancering van Smart, het nieuwe winkelconcept van MediaMarkt, in ons land. Het gaat om kleinere verkooppunten in stedelijke en commerciële centra, die bovendien ook als hubs dienen voor een expressbezorgdienst. Zoals verwacht zullen de winkels een kleiner assortimenten aanbieden, al kunnen klanten producten wel bestellen via speciale terminals of online bestelde producten in de winkel laten leveren. Ook advies staat centraal in het nieuwe concept. 

Nog iets waar we in de toekomst nog naar kunnen uitkijken is The Dome, een nieuw vastgoedproject van 21.000 m² met winkels, restaurants, kantoren en appartementen langs de voetgangerszone in het centrum van Brussel. Dat project heeft in november groen licht gekregen van het Gewest. De herstructureringswerken van het gebouw zullen zo’n 2 tot 3 jaar duren, maar wij kijken alvast uit naar het resultaat!

Een andere nieuwigheid die er zit aan te komen? Het nieuwe geautomatiseerde Home Shop Center van Albert Heijn en Swisslog, wereldwijde aanbieder van magazijnautomatisering- en software. Dat zal in het najaar van 2023 zijn deuren openen in het Nederlandse Barendrecht. Zo’n 300 robots moeten helpen om de boodschappenmandjes automatisch te vullen.

Verder is het nog uitkijken naar de allereerste Jumbo Foodmarkt in België. In dit belevingsconcept vinden klanten veel verse producten, maar evengoed bereide gerechten die ter plekke door koks worden bereid - die al dan niet ter plaatse geconsumeerd kunnen worden. Hoewel voorspeld was dat de winkel in 2023 zijn deuren zal openen, is het nog maar de vraag of dat effectief het geval zal zijn. De opening liep namelijk al eerder vertraging op.

Tot slot worden het ook spannende tijden voor Mestdagh dat recent werd overgenomen door Intermarché, waarbij de 89 Mestdagh-winkels en de 77-Intermarché winkels worden samengevoegd. Zodra de overname effectief is, op 3 januari 2023, zal een ondernemingsraad worden uitgenodigd zodat Intermarché haar toekomstvisie kan voorstellen en haar groeiproject voor de Mestdagh-winkels kan toelichten, in het verlengde van het commerciële succes van Intermarché in België in de afgelopen jaren. Hoe dat verder zal evolueren is voorlopig nog afwachten, maar één ding is zeker: Gondola volgt het voor u van dichtbij op.